بررسی تأثیر ارتفاع از سطح دریا و مؤلفه‌های خاک بر میزان رقابت بین گونه‌های ارژن Amygdalus orientalis (مطالعه موردی: ذخیره‌گاه جنگلی تنگ‌خشک سمیرم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‎آموخته کارشناسی‎ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس نور

2 دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

امروزه ذخیره­گاه­های جنگلی به‌عنوان مناطق حفاظت شده بسیار مهم محسوب می­شوند و تجزیه و تحلیل روابط پوشش­گیاهی و عوامل محیطی در این ذخیره­گاه­ها به‌عنوان مباحث مهم بوم­شناسی، از اهمیت بالایی برخوردار می­باشد. به‌منظور رسیدن به اهداف مورد نظر، در منطقه مورد مطالعه (هسته مرکزی ذخیره‌گاه) 30 قطعه­نمونه دایره­ای شکل 20 آری به صورت کاملاً تصادفی پیاده شد. درون هر قطعه­نمونه، 4 میکروپلات به‌منظور بررسی رقابت، پیاده و میزان رقابت بین پایه­های ارژن توسط شاخص رقابت Schütz محاسبه شد. در هر قطعه­نمونه شیب، جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا ثبت شد. همچنین در هر قطعه­نمونه یک نمونه ترکیبی خاک از دو عمق 30-0 و 80-30 سانتی‌متر برداشت شد. ویژگی­های خاک شامل نیتروژن، کربن، پتاسیم، فسفر، ماده­آلی، اسیدیته و هدایت الکتریکی اندازه­گیری شدند. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده­ها روش تحلیل عاملی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد بین متغیر­های مورد بررسی، ابتدا متغیر­های نیتروژن، کربن و ماده آلی دو عمق از مهمترین عوامل تأثیر‌گذار بر میزان رقابت می­باشند. بعد از آن شیب، ارتفاع از سطح دریا و پتاسیم عمق 30-0 سانتی­متر دارای اهمیت هستند. به طور کلی می­توان نتیجه گرفت از مجموعه عوامل توپوگرافی و خاکی تأثیرگذار بر میزان رقابت بین گونه­های ارژن در ذخیره­گاه جنگلی تنگ­خشک، عوامل خاکی از اهمیت بالاتری برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of altitude and edaphically factors on competition between Amygdalus orientalis species: (Case Study: Tang Khoshk forest reserve in Semirom)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Elahi 1
  • Moslem Akbarinia 2
1 M. Sc. of Forestry, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Noor, Iran.
2 Associate Prof., Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
چکیده [English]

   Forest reserves are protected areas and the analysis of relationships between vegetation and environmental factors in these areas is ecologically considered as an important issue. To investigate the role of altitude and edaphically characteristics in Tang Khoshk forest reserve in Semirom Esfahan, thirty 0.2 ha circular plots were randomly established. Four circular subplots were also laid out within each main plot and the competition between shrubs was measured by Schütz competition index. Slope, aspect and elevation were recorded within each plot. For each subplot, soil samples from two depths (0-30 and 30-80 cm) were taken. Soil properties including total nitrogen, organic carbon, organic matter, available potassium and phosphorus, pH and electrical conductivity were measured. Factor Analysis (FA) was used to analyze the data. The results indicated that, nitrogen, carbon and organic matter of both depths are the most important factors affecting the competition followed by slope, elevation and potassium content of the first depth. Generally, it could be concluded that soil factors are of higher importance among all physiographical and edaphically characteristics influencing competition between Amygdalus orientalis species in Tang Khoshk forest reserve.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Amygdalus orientalis
  • Semirom
  • physiography
  • Schütz competition index
  • soil properties

مراجع

- آقابابایی، ف.، رئیسی، ف. ح. و نادیان، ا.، 1390. اثر همزیستی میکوریزایی بر جذب عناصر غذایی توسط برخی ژنوتیپ‌های تجاری گیاه بادام در یک خاک لوم شنی. پژوهش های خاک، 2: 147-137.
- جزیره­ای، م. ح. و ابراهیمی رستاقی، م.، 1382. جنگل‎شناسی زاگرس، انتشارات دانشگاه تهران، 560 صفحه.
- جوادی، س. ا.، جعفری، م، آذرنیوند، ح. و علوی، س. ج.، 1384. بررسی اثر شدت چرای دام بر تغییرات ماده آلی و نیتروژن خاک در مراتع لار. منابع طبیعی ایران، (58)3: 718-711.
- حسینی، ا.، 1390. انتشار بذر و استقرار طبیعی زادآوری جنسی گونه­های درختی بلوط ایرانی، بنه و کیکم در جنگل‎های زاگرس (مطالعه موردی: جنگل­های میان­تنگ در استان ایلام). فصلنامه علمی تخصصی اکوسیستم­های طبیعی ایران، 3: 74-65.
- زارع چاهوکی، م. ع.، جعفری، م. و آذرنیوند، ح.، 1387. بررسی رابطه بین تنوع گونه‎ای و عوامل محیطی در مراتع پشتکوه استان یزد. پژوهش و سازندگی، 78: 199-192.
- زارع چاهوکی، م. ع.، قمی، س، آذرنیوند، ح. و پیری­صحراگرد، ح.، 1388. بررسی رابطه بین تنوع گونه‎ای و عوامل محیطی؛ مطالعه موردی: مراتع آرتون-فشندک طالقان. مرتع ، 2 :180-171.
- زارع چاهوکی، م. ع.، 1389. تجزیه و تحلیل داده­ها در پژوهش­های منابع طبیعی با نرم‎افزار SPSS، انتشارات دانشگاه تهران، 310 صفحه.
- زارع چاهوکی، م. ع.، زارع چاهوکی، ا. و زارع ارنانی، م.، 1389. تاثیر عوامل توپوگرافی و خاک موثر بر پراکنش گونه­های گیاهی در مراتع اشتهارد. منابع طبیعی ایران، 3: 340-331.
- شامخی، ت.، 1388. قوانین و مدیریت منابع طبیعی (جنگل­ها و مراتع)، انتشارات دانشگاه تهران، 463 صفحه.
- علوی، س. ج.، زاهدی­امیری، ق.ا، مروی مهاجر، م.ر. و نوری، ز.، 1386. بررسی پراکنش مکانی گونه ملج در ارتباط با عوامل فیزیوگرافی در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود کنار نوشهر. محیط شناسی، 43: 93-100.
- کهندل، ا.، ارزانی، ح. و حسینی توسل، م.، 1388. تاثیر شدت­های گوناگون چرای دام بر مواد آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم خاک. علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، (3) 6: 65-59.
- مجنونیان، ه.، 1377. راهنمای آماده سازی پارک ملی و مناطق حفاظت شده برای توریسم، انتشارات سازمان حفاظت محیط‎زیست، 58 صفحه.
- ملکوتی، م. ج. و شهابی، ع.ا.، 1384. پتاسیم در کشاورزی ایران، انتشارات سنا، 302 صفحه.
- Antoine, G. and Niklaus, E. Z., 2000. Predictive habitat distribution models in ecology. Ecological Modeling, 135: 147–186.
Bella, I. E., 1971. A new competition model for individual trees. Forest Science, 17: 364–372.
- Biging, G. S. and Dobbertin, M., 1992. A comparison of distance-dependent competition measures for height and basal area growth of individual conifer trees. Forest Science, 38: 695–720.
- Biging, G. S. and Dobbertin, M., 1995. Evaluation of competition indices in individual tree growth models. Forest Science, 41:360–377.
- Breuer, L., Huisman, J. A. Keller, T. and Frede, H. G., 2006. Impact of a conversion from cropland to grassland on C and N storage and related properties: analysis of a 60 year chronosequence. Geoderma, 133: 6-18.
- Contreras, M. A., Affleck, D. and Chung, W., 2011. Evaluating tree competition indices as predictors of basal area increment in western Montana forests. Forest Ecology and Management, 262: 1939–1949.
- Coomes, D. A. and Allen, R. B., 2007. Effects of size, competition and altitude on tree growth. Journal of Ecology, 95:1084–1097.
- Daniels, R. F., Burkhart, H. E. and Clason, T. R., 1986. A comparison of competition measures for predicting growth of loblolly pine trees. Canadian Journal of Forest Research, 16: 1230–1237.
- De­Luis, M., Raventos, J., Cortina, J., Moro, M. J. and Bellot, J., 1998. Assessing components of a competition index to predict growth in an even-aged Pinus nigra stand. New Forests, 15: 223–242.
- El-Demerdash, M. A., Hegazy, A. K. and Zilay, A. M., 1994. Distribution of the plant communities in Tihamah coastal plains of Jazan region, Saudi Arabia. Vegetation, 112:141–151.
- Glenn, M., Robert, E., Brian, H., David, R. F., Jonathan, H. and Dana, M., 2002. Vegetation variation across Cape Cod, Massachusetts: environmental and historical determinants. Journal of Biogeography, 29: 1439–1454.
- Hanway, J. J. and Heidel, H., 1952. Soil analysis methods as used in Iowa state college, soil testing laboratory. Iowa Agriculture, 57: 1–31.
- He, M. Z., Zheng, J. G. Li, XR. and Qian, Y. L., 2007. Environmental factors affecting vegetation composition in the Alxa Plateau, China. Journal of Arid Environments, 69: 473–489.
- Holmes, M. J. and Reed, D. D., 1991. Competition indices for mixed species northern hardwoods. Forest Science, 37: 1338–1349.
- Janzen, H. H., 1993. Soluble salts. In: Carter, M.R. (Ed.), Soil sampling and methods of analysis. CRC Florida, 807 P.
- Keddy, P. A., 1989. Competition. Chapman and Hall, 552 p.
- Kimmins, J. P., 2004. Forest ecology: A foundation for sustainable forest management and environmental ethics in forestry. Prentice Hall, 596 P.
- Lorimer, C. G., 1983. Tests of age-independent competition indices for individual trees in natural hardwood stands. Forest Ecology and Management, 6: 343–360.
- Mahoney, J. M. and Rood, S. B., 1998. Streamflow requirement for cottonwood seedling recruitment: an interactive model. Wetlands, 18: 634-645.
- Marschner, P., Kandeler, E. and Marschner, B., 2003. Structure and function of the soil microbial community in a long-term fertilizer experiment. Soil Biology and Biochemistry, 35: 453-461.
- Martin, G. L. and E. k, AR., 1984. A comparison of competition measures and growth models for predicting plantation red pine diameter and height growth. Forest Science, 30: 731–743.
- Melero, S., Madejon, E., Ruiz, J. C. and Herencia, J. F., 2007. Chemical and biochemical properties of a clay soil under dry land agriculture system as affected by organic fertilization. European Journal of Agronomy, 26: 327-334.
- Mengel, K. and Kirkby, E. A., 1980. Potassium in crop production. Advances in Agronomy, 33:59-110.
- Moore, J. A., Budelsky, C. A. and Schlesinger, R. C., 1973. A new index representing individual tree competitive status. Canadian Journal of Forest Research, 3: 495–505.
- Mulvaney, R. L. and Kurtz, L. T., 1982. A new method for determination of 15N-labeled nitrous oxide, Soil Science Society of America Journal, 46: 1178-1184.
- Olsen, S. R., Cole, C. V., Watanabe, F. S. and Dean, L. A., 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circular. 939: 1-19.
- Page, A. L., 1982. Methods of Soil Analysis, part2, Chemical and Microbiological Properties. American Society of Agronomy, 1159 p.
- Park, A. D., 2001. Environmental influences on post-harvest natural regeneration in Mexican pine-oak forests. Forest Ecology and Management, 144: 213-228.
- Pearson, K., 1901. On lines and planes of closest fit to systems of points in space. Philosophical Magazine, 2: 559-572.
- Peltoniemi, M. and Mäkipää, R., 2011. Quantifying distance-independent tree competition for predicting Norway spruce mortality in unmanaged forests. Forest Ecology and Management, 261:30–42.
- Sch¨utz, J. P., 1989. Zum Problem der Konkurrenz in Mischbest¨anden. Schweizerische Zeitschrift f¨ur Forstwesen, 140: 1069–1083.
- Shafroth, P. B., Stromberg, J. C. and Patten, D. T., 2000. Woody riparian vegetation response to different alluvial water table regimes. Western North American Naturalist, 60: 66-76.
- Shi, H. and Zhang, L., 2003. Local analysis of tree competition and growth. Forest Science, 49:938-955.
- Taiz, L. and Zeiger, E., 1998. Plant Physiology (zed ed), Sinager Associates. Inc. Publisher, Sunderland Massa Chusetts, 757p.
- Taylor, J. P., Wester, D. B. and Smith, L. M., 1999. Soil disturbance, flood management and riparian woody plant establishment in the Rio Grande floodplain. Wetlands, 19: 372-382.
- Tomé, M. and Burkhart, H. E., 1989. Distance-dependent competition measures for predicting growth of individual trees. Forest Science, 35: 816–831.
- Towill, W. D. and Archibald, D. A., 1991. A Competition Index Methodology for Northwestern Ontario. Ministry of Natural Resources, 10: 1-12.
- Walkley, A. and Black, I. A., 1934. An examination of the Degetiareff method for determining soil organic matter and a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Science, 37: 29-38.
- Walstad, J. D. and Kuch, P. J., 1987. Forest vegetation management for conifer production. John Wiley and Sons, New York, 523 p.
- Weiner, J., 1990. Asymmetric competition in plant populations. Trends in Ecology & Evolution, 5: 360–364.
- Wen-jun, L., Guo-dong, D., Yin-tong, Z., Guang-lei, G. and Yu, H., 2011. The study of under different competition index the density of Larix principis plantation. Energy Procedia, 11: 2064-2069.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 فروردین 1393
  • تاریخ بازنگری: 22 شهریور 1393
  • تاریخ پذیرش: 18 خرداد 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار