نوع مقاله : مقاله کوتاه
نویسندگان
1
استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
2
محقق، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
3
کارشناس ارشد، دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، تهران، ایران.
4
کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران- نوشهر، ایران.
5
استادیار پژوهش، ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی نوشهر، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، نوشهر، مازندران، ایران.
10.22092/ijfrpr.2024.363721.1605
چکیده
مقدمه: جنس لور (Carpinus orientalis Mill) یکی از درختان بومی ایران است که در جنگل‌های شمال کشور می‌روید. این گیاه درختی تا درختچه‌ای در مقایسه با دیگر گونه گیاهی هم جنس خود به نام ممرز (Carpinus betulus L.)، دارای تنه کوتاه‌تر و بسیار منشعب‌تر بوده و در مناطق رو به آفتاب و صخره‌ای رشد می‌کند. گونه‌های قارچی جنس سیتوسپورا (Cytospora spp.) به‌عنوان یکی از عوامل اصلی ایجاد‌کننده شانکر شناخته می‌شوند و در درختان ضعیف، یا درختانی که تحت تأثیر عوامل تنش‌زا مانند تنش رطوبت، تنش یخ‌بندان، آفتاب‌سوختگی، یا صدمات مکانیکی (ناشی از عوامل غیرزنده یا زنده مانند حشرات) قرار گرفته‌اند، خسارت ایجاد می‌کنند. وقوع بیماری توسط گونه‌های مختلف جنس سیتوسپورا در طیف وسیعی از میزبان‌ها، از‌جمله گونه‌های جنس صنوبر، بید، افرا، نارون، توسکا، زبان‌گنجشک، درختان میوه هسته‌دار، بارانک، درختان میوه دانه‌دار، زالزالک و بسیاری دیگر گزارش شده است.
مواد و روش‌ها: به‌منظور شناسایی علت سرخشکیدگی درختان لور در استان مازندران، طی نمونه‌برداری از مناطق مختلف، نمونه‌هایی از درختان دارای علائم سرخشکیدگی جمع‌آوری و ضمن ثبت مختصات جغرافیایی، به آزمایشگاه بیماری‌شناسی منتقل شد. شاخص‌ترین علامت بیماری از فواصل دورتر، شاخه‌های سرخشکیده، مرده یا در حال مرگ بود. شانکرها در هوای مرطوب صمغی بوده و در این شرایط رزین کهربایی شفاف از شانکر تراوش شده بود و در‌نهایت پوسته سفید آشکار روی شاخه‌ها قابل مشاهده بود. در نهال‌های جوان برگ‌های خشک‌شده روی شاخه‌ها باقی مانده و نهال‌ها به‌طور کامل خشک شده بود که نشانگر شدت بالای بیماری در این درختان بود. با استفاده از کشت مستقیم توده اسپوری کنیدیوماتا از محل تراوشات شانکر، ضدعفونی و کشت بافت‌های آلوده درخت روی محیط سیب‌زمینی دکستروز آگار، سه جدایه قارچی حاصل شد که پس از خالص‌سازی، در دمای 2±23 درجه سلسیوس و تاریکی نگه‌داری گردید. پس از خالص‌سازی جدایه‌ها به روش تک‌اسپور، بررسی برخی خصوصیات ریخت‌شناسی جدایه‌های قارچی شامل شکل و اندازه اسپور، قطر پرگنه، سرعت رشد و میزان حضور رنگدانه‌ها روی محیط کشت سیب‌زمینی دکستروز آگار انجام شد.
نتایج: نتایج بررسی‌ها نشان داد، رشد قارچ روی محیط کشت سیب‌زمینی دکستروز آگار سریع بوده و میسلیوم‌های هوایی کرم مایل به سفید، شفاف، توده نسبتاً پنبه‌ای، کنیدی‌های شفاف، تک‌سلولی، با دیواره نازک و بدون سپتا تشکیل داد، همچنین برش عرضی بافت آلوده به علائم شانکر کنیدیوفورهای بلند را درون لوکول‌های استروماتای قارچی نشان داد. بر‌اساس خصوصیات مرفولوژیکی، قارچ تحت عنوان Cytospora sp. شناسایی و شباهت این گونه با گونه C. decipiens تأیید شد. این اولین گزارش از زوال درختان لور در اثر قارچ Cytospora از ایران است.
نتیجه‌گیری: بررسی اپیدمیولوژی و مدیریت بیماری شانکر سیتوسپورایی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا در شرایط خشک‌سالی و تنش‌‌های پیش‌بینی‌شده پیشرو، توسعه آن بسیار شدید خواهد بود. در حال حاضر، با توجه به افزایش گزارش‌های ناشی از زوال درختان ناشی از قارچ Cytospora sp. به‌ویژه در گونه‌های جنس ممرز، اطلاعات کم در مورد دامنه میزبانی قارچ عامل بیماری و اپیدمیولوژی آن، همچنین نقش احتمالی تغییرات آب‌و‌هوایی در گسترش زوال این گونه‌های جنگلی، مدیریت این بیماری مستلزم مطالعات بیشتری است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
First Report of Cytospora Shoot Dieback on Oriental hornbeam (Carpinus orientalis Mill.) in Iran
نویسندگان [English]
-
Seyedeh Masoomeh Zamani
1
-
Narges Sepasi
2
-
Yazdanfar Ahangaran
3
-
Hossein Lazarboni
4
-
Ebrahim Zarghani
5
1
Assistant Professor, Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
2
Researcher, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
3
MSc, Natural Resources and Watershed Management Organization.
4
MSc, Natural Resources Office, Mazandaran Province- Nowshahr, Iran.
5
Assistant Professor, Botanical Garden of Noshahr, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]
Background and objectives: Carpinus orientalis Mill is a native tree growing in the forests of northern Iran. This tree-shrub plant is shorter and more branched compared to hornbeam (Carpinus betulus L.) and thrives in sunny and rocky areas. The Cytospora genus is known as a primary agent of canker, causing damage to trees affected by stress factors such as water stress, frost stress, sunburn, or mechanical damage (caused by non-living and living agents such as insects). Disease occurrence by different species of Cytospora spp. has been reported in a wide range of hosts, including species from the genera Populus, Salix, Acer, Ulmus, Alnus, Fraxinus, Prunus, Sorbus, Cydonia, Amelanchier, and many others.
Methodology: To identify the causes of Oriental hornbeam decline in Mazandaran province, samples from infected tissue were collected and transferred to the laboratory for fungal isolation. The most prominent symptoms of the disease were shoot dieback and dead or dying branches visible from a distance. In humid weather, cankers exuded clear amber resin, which eventually formed a clear white crust on the branches. In young seedlings, dried leaves remained on the branches, and the seedlings were completely desiccated, indicating the high severity of the disease. Fungal isolates were obtained by removing a mucoid spore mass from conidiomata (from the canker areas) and by disinfecting and culturing infected tissue on Potato-Dextrose-Agar (PDA) medium, incubated at 23±2°C in darkness. After purification of the fungal isolate by single spore, various morphological characteristics including spore shape and size, colony diameter, growth rate, and pigment production were evaluated on PDA medium.
Results: The fungus grew rapidly on PDA and produced cream-white to hyaline, moderate to profusely cottony aerial hyphae. Conidia were hyaline, unicellular, with thin walls and no septa. A transverse section of the infected tissues showed long conidiophores inside the fungal stromata. Based on morphological characteristics, the fungus was identified as Cytospora sp. The morphological results indicated a similarity between this isolate and C. decipiens species. This is the first report of ‘Carpinus orientalis decline’ caused by Cytospora species in Iran.
Conclusion: Investigating the epidemiology and management of cytosporic canker disease is of particular importance because its development is expected to intensify under future drought and climate stress conditions. Currently, due to increasing reports of decline caused by Cytospora, especially in Hornbeam species, the lack of information about the host range and epidemiology of the fungus, and the possible role of climate change in disease development, it is clear that this disease warrants further study.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Carpinus orientalis
-
Cytospora
-
Decline
-
Oriental hornbeam
)