پایش آفات و بیماری‌های جنگل‌ها و مراتع حوزه ایرانی- تورانی در استان کرمان

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

1 مربی پژوهش بخش تحقیقات گیاهپزشکی،مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

2 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات حفاظت و حمایت، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 پژوهشگر بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

10.22092/ijfrpr.2023.362545.1582

چکیده

سابقه و هدف: بی‌توجهی به حفاظت از منابع آب و خاک و پوشش گیاهی موجب تخریب این منابع شده است. از عوامل مؤثر در این تخریب می‌توان به تبدیل کاربری اراضی بدون نگرش جامع، قطع جنگل‌ها، از بین بردن مراتع، خشک‌سالی و خسارت آفات و بیماری‌ها اشاره کرد. آفات و بیماری‌های گیاهی از عوامل مهم تخریب در جنگل‌ها و مراتع کشور هستند. برای پیش‌آگاهی و مدیریت طغیان آفات و بیماری‌های گیاهی، نیاز به پایش و برنامه مدیریت جامع آفات و بیماری‌های گیاهیست. استان کرمان به‌عنوان پهناورترین استان کشور، جزو ناحیه رویشی ایرانی- تورانی است و از کل 181737 کیلومتر‌مربع مساحت این استان، حدود 5 درصد اراضی کشاورزی، 45 درصد مرتع، 13 درصد جنگل و 37 درصد را بیابان تشکیل می‌دهد.
مواد و روش‌ها: برای ارزیابی و پایش وضعیت مهمترین آفات و بیمارگرهای گیاهان اصلی و با توجه به تنوع شرایط محیطی و مساحت جنگل‌ها و مراتع طبیعی در استان کرمان، نمونه‌برداری‌ طی سال‌های 1397 تا 1400 در این استان انجام شد. طرح پایش در ایستگاه‌های ده‌نو، باب‌زنگی، کوه‌پنج و گلوچار و مناطق یزدان‌آباد و راویز به‌عنوان دو رویشگاه درختان بادام کوهی اجرا شد. مهمترین جوامع جنگلی (درختان- درختچه‌ها) و مرتعی در مناطق یادشده شامل ارسM.Bieb.  Juniperus excelsa، بادام کوهی (الوک) Amygdalus scoparia Spach.، بادام کوهی (ارچن) Spach. Amygdalus elaeagnifolia، درمنه Boiss. Artemisia aucheri، درمنه  Artemisia siberi Besser و استیپاStipa arabica Trin. &  و قیچ Zygophyllum atriplicoides Fisch. & C. A. Mey است. نمونه‌برداری‌ها در قطعات مورد‌ نظر به‌صورت دوره‌ای از آفات و بیمارگرها در گیاهان مهم انجام شد. در نمونه‌برداری‌ها نوع و میزان آلودگی به آفات و بیمارگرها ثبت شد. با توجه به تنک بودن جنگل‌های بادام کوهی در مناطق مورد‌ بررسی در استان کرمان، از روش نمونه‌برداری خطی و به‌صورت خطوط ممتد استفاده شد. داده‌برداری از عرصه‌های مرتعی طی بازدیدهای صحرایی از تیپ‌های گیاهی معرف انجام ‎شد. نمونه‌گیری در این محدوده به روش تصادفی سیستماتیک بود.
نتایج و یافته‌ها: بر‌اساس بررسی‌های انجام‌شده در ایستگاه ده‌نو بردسیر به‌عنوان رویشگاه قیچ Z .atriplicoides پروانه بذرخوار قیچ از راسته Lepidoptera، در ایستگاه‌های ده‌نو بردسیر و کوه‌پنج بردسیر به‌عنوان رویشگاه استیپاS. arabica  سیاهک استپی ریش‌دار Tranzscheliella iranica S. و ایستگاه‌های ده‌نو بردسیر و کوه‌پنج بردسیر به‌عنوان رویشگاه درمنه A. aucheri و درمنهA. siberi   مگس گالزای درمنه از خانواده Cecidomyiidae با حدود 4 درصد آلودگی جداسازی و شناسایی شد. همچنین، از منطقه یزدان‌آباد زرند به‌عنوان رویشگاه بادام کوهی (الوک) A. scoparia,  سوسک چوب‌خوار L. capnodis tenebrionis با حدود 30 درصد آلودگی و از منطقه راویز رفسنجان به‌عنوان رویشگاه درختان بادام کوهی (ارچن) A. elaeagnifolia دارواش Boiss. & Buhse Loranthus grewinkii با حدود 60 درصد آلودگی ردیابی شد. روند تغییرات جمعیت آفات پروانه بذرخوار قیچ، مگس گالزای درمنه و سوسک چوب‌خوار در بادام کوهی و بیمارگر سیاهک استپی ریش‌دار در سال‌های پایش عوامل خسارت‌زا در مناطق مورد ‌بررسی تقریباً ثابت بوده است و نوسان خاصی در جمعیت این عوامل مشاهده نشد. اما جمعیت دارواش به‌عنوان گیاه نیمه‌انگلی مستقر روی درختان ارچن در سال 1399 در منطقه مورد‌ بررسی کاهش داشته و دوباره در سال 1400 به میزان سال‌های قبل بازگشته است. علت کاهش جمعیت L. grewinkii در سال 1399، انجام هرس گیاه دارواش بود که به‌علت انجام غیر‌اصولی هرس، این گیاه نیمه‌انگلی از محل آلودگی قبلی دوباره رشد کرده و در سال بعد به سطح جمعیت قبلی رسیده است.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل، آفات پروانه بذرخوار قیچ، مگس گالزای درمنه و بیمارگر سیاهک استپی ریش‌دار دارای جمعیت پایینی بوده و براساس نوسانهای جمعیت آنها در سال‌های مورد ‌بررسی، در محیط طبیعی خود با گیاهان میزبان در حال تعادل هستند و حالت طغیانی ندارند. براساس نتایج حاصل، جمعیت C. tenebrionis و L. grewinkii در گیاهان میزبان زیاد بوده و موجب خسارت شدید و کاهش رشد و زادآوری میزبان شده است. استمرار ردیابی آفات و بیماری‌ها در مناطق مختلف برای پایش عوامل موجود و بروز عوامل نوظهور ضروری است تا از ورود و گسترش آنها پیشگیری به عمل آید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Pests and diseases monitoring in forests and rangelands of Turani, Iran zone in Kerman province

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Baradaran 1
  • Mohammad Ebrahim Farashiani 2
  • Ahmad Poormirzaii 3
1 Research instructor, Plant Protection Research Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,( AREEO), Kerman, Iran. E-mail: ghbaradaran@yahoo.com
2 Associate Prof., Department of Conservation and Protection Division, Research Institute of Forest and Rangeland, (AREEO), Karaj, Iran. E-mail: farashiani@gmail.com
3 Researchers, Forests and Rangelands Research Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, (AREEO), Kerman, Iran
چکیده [English]

Literature and purpose: Failure to pay attention to the protection of water resources, soil and plant resources has caused the destruction of these resources. Among the effective factors in this destruction, we can point out land use conversion without a comprehensive approach, cutting down forests, destroying rangeland, drought, damage by pests and diseases. Pests and plant diseases in the forests and rangelands of the country are considered one of the most important factors of forest destruction. For the prevention and management of the outbreak of pests and plant diseases, there is a need for monitoring and a comprehensive management plan for pests and plant diseases. As the largest province in the country, Kerman province is part of the Turani, Iran zone, and out of the total area of 181737 square kilometers of this province, about 5% of agricultural land, 45% of rangeland, 13% of forest and 37% of desert.
Methodology: To evaluate and monitor the status of the most important pests and pathogens of the main plants and considering the diversity of environmental conditions and the area of forests and natural rangeland in Kerman province, sampling was carried out during the years 2018 to 2020. The monitoring plan was implemented in Dehno, Babzangi, Kohpanj and Glochar stations as well as Yazdanabad and Raviz areas as two mountain almond tree habitats. The most important forest communities (trees-shrubs) and rangeland in the mentioned areas are Juniperus excelsa M.Bieb. , Amygdalus scoparia Spach. , Amygdalus elaeagnifolia Spach., Artemisia aucheri Boiss's, Artemisia siberi Besser, Stipa arabica Trin. & Rupr and Zygophyllum atriplicoides Fisch. & C. A. Mey. Periodic sampling of pests and pathogens was done in those plants in the desired parts. In sampling, the type and level of contamination with pests and pathogens were recorded. Due to the thinness of the almond forests in the investigated areas in Kerman province, the transect sampling method was used in the form of continuous lines. Data collection from rangeland areas was done during field visits of representative plant types. Sampling in this range was based on systematic random method.  
Result: Based on the investigations carried out at the Dehno Bardsir station as the habitat of Z. atriplicoides, the seed-eating moth from the Lepidoptera order, at the Dehno Bardsir and kohpanj Bardsir stations as the habitat of S. arabica, the Tranzscheliella iranica S. and Dehno Bardsir and Kohpanj Bardsir stations as habitats of A. aucheri and A. siberi, Gallfly from the family of Cecidomyiidae was isolated and identified with about 4% contamination, also from Yazdanabad Zarand region as a habitat of A. scoparia, wood-borer beetle capnodis tenebrionis with about 30% contamination and from Raviz area of Rafsanjan as a habitat of A. elaeagnifolia, mistletoe Loranthus grewinkii Boiss. & Buhse was detected with about 60% contamination. The population fluctuations of the pests of seed-eating moth, gallfly and wood-borer beetle in mountain almonds and the the stipa smut pathogen in the years of monitoring of damaging agents in the studied areas was almost constant and no particular fluctuation was observed in these agents population. However, the population of mistletoe as a semi-parasitic plant based on A. elaeagnifolia decreased in the studied area in 2019 and again in 2020, it was returned to the level of the previous years. The reason for the decrease in the population of L. grewinkii in 2019 was the pruning of the infested tree branches to the mistletoe plant. Conclusion: Due to the unprincipled pruning, this semi-parasitic plant grew again from the previous contaminated places and reached the previous population level in the following year, according to the results of the seed-eating moth pests. The dormant Gallfly, and the stipa smut have a low population, and based on their population fluctuations in the studied years, they were in equilibrium with the host plants in their natural environment and do not have an overflowing state. Based on the results, the populations of C. tenebrionis and L. grewinkii are high in the host plants, causing severe damage and reducing the growth and reproduction of the host. It is necessary to continue detection pests and diseases in different regions in order to monitor the existing factors and the newfound factors to prevent their entry and spread.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Monitoring
  • damaging factors
  • Kerman
  • distribution map
Anonymous., 2022. Agricultural and natural resource Research center of Kerman. Available at: https://kerman.areeo.ac.ir/fa-IR/kerman.areeo.ac (In Persian).
- Baradaran,G., 2006. Final report of Identification of fungal and bacterial diseases of Amygdalus spp. diseases in Kerman province. Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran, 18p (In Persian with English summary).
- Raeyyat Rokn abady, A., Omid, R. and Shamszadeh, M., 2002. Identification and Study biology of seed feeder, Zygophyllum sp. in Yazd provence. Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran, 31p (In Persian with English summary).
- Zohdi, H., Sajedi.S., khodashenas, M., Baradaran, G. and Aminaee, M., 2011.Identification and applied distribution map and determination on orobanch of dwarf mistletoes in Kerman province. Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran, 26p (In Persian with English summary).