ارزیابی تولید رواناب ناشی از بارندگی در کانون‌های گرد و غبار استان خوزستان

خسروشاهی, محمد; جلیلی, عادل; لطفی نسب, سکینه; درگاهیان, فاطمه; سعیدی فر, زهرا; گوهر دوست, آزاده; زندی فر, سمیرا; رضوی زاده, سمانه; تیموری, سارا; بانج شفیعی, شهرام; شهبازی, خسرو; عباسی, حمیدرضا; نعیمی, مریم

doi:10.22092/ijfrpr.2020.343259.1430

ارزیابی تولید رواناب ناشی از بارندگی در کانون‌های گرد و غبار استان خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ نویسنده مسئول، دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

² استاد پژوهش، بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ استادیار پژوهش، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

⁴ کارشناس ارشد پژوهش، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

⁵ استادیار پژوهش، بخش تحقیقات صنوبر و گونه های سریع الرشد ، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

⁶ دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

⁷ مربی پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/ijfrpr.2020.343259.1430

چکیده

استان خوزستان در سالهای اخیر بدلیل خشکسالی و مدیریت نادرست منابع آب گرفتار طوفان‏های گرد و غباری با غلظت شدیدتر و ماندگاری بیشتر شده است. یکی از نیازهای اساسی اینکار تامین آب مورد نیاز برای آبیاری نهالکاری ها است. در مقاله حاضر به ارزیابی پتانسیل تولید رواناب در محل کانونهای گرد و غبار پرداخته شده است. برای اینکار با استفاده از روش سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS-CN) و تهیه لایه‌های پوشش گیاهی، خاک، کاربری اراضی که از ملزومات روش مذکور می باشد، ارتفاع و حجم رواناب در واحد سطح عرصه های مورد مطالعه تعیین شد. نتایج حاصل نشان داد که از مساحت 643300 هکتاری کانونها قسمت اعظم عرصه را اراضی بایر با پوشش گیاهی کم در بر گرفته و سطحی بالغ بر522300 هکتار نیز در گروه هیدرولوژیکی خاک C و D با نفوذپذیری کم قرار گرفته است. همچنین محاسبات حاصل از بررسی میزان رواناب تولید شده در سطح کانونها نشان داد که در کانون جنوب شرق اهواز در سه ماهه نوامبر تا ژانویه به ازای هر هکتار به ترتیب معادل 80، 120 و 95 متر مکعب آب قابل استحصال است. در محدوده کانون امیدیه- هندیجان میزان رواناب در ماههای آذر و دی از حدود 60 تا حداکثر 160 متر مکعب در هکتار و در کانون هورالعظیم-خرمشهر در نیمه دوم سال و در محل پروژه های نهالکاری از30 تا حدود 80 متر مکعب در هکتار امکان تولید رواناب وجود دارد که می توان تمهیدات لازم را برای مدیریت استفاده از این امکان بکار گرفت.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.17350859.1400.19.1.1.8

عنوان مقاله [English]

Evaluation of runoff production due to rainfall dust Source of Khuzestan province

نویسندگان [English]

Mohammad Khosroshahi ¹
Adel Jalili ²
Sakineh Lotfi Nasab ³
Fatemeh Dargahian ³
zahra saieedifar ⁴
Azadeh Gohardoust ⁴
Samira Zandifar ³
samaneh Razavizadeh ³
sara Teimouri ⁵
Schahram Banedjschafie ⁶
Khosro Shahbazi ³
Hamidreza Abbasi ⁷
Maryam Naeimi ³

¹ desert research division- research institute of forests and rangelands

² Professor/, Botany research division/, Research Institute of Forests and Rangelands,/ Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.

³ Desert research division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.

⁴ semnan university

⁵ Assistant Professor, Department of Poplar and fast-growing trees, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.

⁶ Associate Professor,/ Desert research division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

⁷ Research Instructor, Desert research division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

Recently, Khuzestan province has been faced by dust storms with a higher mass concentrations and longer durations. Providing the water needed to irrigate the seedlings is one of the basic needs. The potential for runoff production at dust sources has been evaluated in the present paper. For this purpose, the volume and depth of runoff were determined based on the area's hydrologic soil group, vegetation cover and land use layers using the US Soil Conservation Organization (SCS-CN) method at the unit level of the studied areas.The results showed that most of the dust centers with an area of 643300 hectares are covered by barren lands with low vegetation and an area of 522,300 hectares is also included in the hydrological soil group C and D. The calculations derived from the amount of runoff generated in the dust center showed that in South East Dust Center of Ahvaz in the November to January quarter per hectare respectively 80, 120 and 95 cubic meters of water can be extracted. It is possible to produce runoff in the Omidieh-Hindijan dust center in December and January from about 60 to a maximum of 160 cubic meters per hectare, in Hoor Al-Azim-Khorramshahr dust center from 30 to about 80 cubic meters per hectare in the second half of the year and in the place of planting projects that the necessary arrangements must be made to manage the use of this possibility).

کلیدواژه‌ها [English]

Runoff
Dust storm
Land use
Curve number (CN)
Vegetation cover

مراجع

-Ajdari, A. and Darvishi Khatouni, J., 2016. Sedimentary geochemical report of dust centers in Khuzestan province. Geological Management and Mineral Exploration of Southwestern Region (Ahvaz), 65p.

-Ajdari, A., Heydarian, P., Judaki, M., Dervish Khatouni, J. and Shahbazi, R., 2015. Identification of dust sources in Khuzestan province. Geological Survey of Iran, General Department of Geology and Mineral Exploration of Southwestern Region – Ahvaz, 64p.

-Alem, H., Fallahi, M. and Nahas Farmanieh, S., 2020. Estimating runoff using SCS- CN based on GIS: A case study (Shirvan, Bojnord, Faruj, Safiabad and Meshkan cities). New Findings of Applied Geology, 13(26): 156-166 (In Persian).

-Azizi, A., Shamsipour, A., Miri, M. and Safar Rad, T., 2012. Statistical analysis – synoptic phenomenon of dust in the western half of Iran. Journal of Environmental Studies, 38(63): 123-134 (In Persian).

-Bahrami, Sh. and Imeni, S., 2019. Evaluation of several empirical models in estimating annual runoff (case study: Hesarak catchment in northwest of Tehran). Journal of Geography and Environmental Planning, 2(30): 53-74 (In Persian).

-Daniali, M., Mohamadnezhad, B. and Karimi, N., 2018. Spatial analysis of dust in Khuzestan province using satellite imagery. Journal of RS and GIS for Natural Resources, 9(1): 58-73 (In Persian).

-Dargahian, F., Lotfinasabasl, S. and Khosroshahi, M., 2018. Analysis of the role of internal dust sources in creating critical conditions in Ahvaz with an emphasis on the southeastern area. Iranian Journal of Forest and Range Protection Research, 16(2): 157-170 (In Persian).

-Dellepian, S.G. and Smith, P.C., 1999. Quality assessment of image classification algorithms for land cover mapping: A review and a proposal for a cost based approach. International Journal of Remote Sensing, 20: 1461-1486.

-Dinarvand, M., Keneshloo, H. and Fayaz, M., 2018. Vegetation of dust sources in Khuzestan province. Journal of Iran Nature, 3(3): 32-42 (In Persian).

-Esmaili, B., Almasian, M., Samani, A.E. and Amiri Samani, A., 2015. Age dating of Ahvaz fault activities and Karoun river route displacement by thermal luminescence and geotechnical studies and recording of new- found faults during performance in Ahvaz urban railway project. Journal Geosciences, 24(94): 69-78 (In Persian).

-Gallet, S., Jahn, B., Lano, B., Van, V., Dia, A. and Rossello, E., 1998. Loess geochemistry and its implications for particle origin and composition of the upper continental crust. Earth Planet Science, 156: 157-172.

-Hosseinzade, M.M., Nosrati, K. and Eameni, S., 2018. Determining the curve number and estimating runoff production potential in Hesarak watershed. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 18(51): 133-150 (In Persian).

-Keneshloo, H., 2018. Study of vegetation cover in dust sources of Khuzestan province. Comprehensive studies of dust control centers with internal origin in Khuzestan province. Research Institute of Forests and Rangelands, 79p (In Persian).

-Khosroshahi, M., Lotfi Nasab, S. and Dargahian, F., 2016. A look at the dust phenomenon in the south and southwest of Iran. Forest and Range Magazine, 112: 15-9 (In Persian).

-Lu, D. and Weng, Q., 2007. A survey of image classification methods and techniques for improving classification performance. International Journal of Remote Sensing, 28(5): 823-870.

-Matomela, N., Tianxin, L., Morahanye, L., Kyetuza Bishoge, O. and Odion Ikhumhen, H., 2019. Rainfall-runoff estimation of Bojiang lake watershed using SCS-CN model coupled with GIS for watershed management. Journal of Applied and Advanced Research, 4(1): 16-24.

-Odiji, C.A., Aderoju, O.M., Ekwe, M.C., Oje, D.T. and Imhanfidon, J.O., 2020. Surface runoff estimation in an upper watershed using geo-spatial based soil conservation service-curve number method. Global Journal of Environmental Science and Management, 6(3): 415-428.

-Prospero, J.M., Ginoux, P., Torres, O., Nicholson, SE. and Gill, TE., 2002. Environmental characterization of global sources of atmospheric soil dust identified with the Nimbus 7 Total Ozone Mapping Spectrometer (TOMS) absorbing aerosol product. Reviews of Geophysics, 40(1): 2-1-2-31.

-Research Institute of Forests and Rangelands, 2019. Comprehensive studies of dust control centers with internal origin in Khuzestan province. Research Institute of Forests and Rangelands , 1152p (In Persian).

-Saffari, A., Qanavati, E., Beheshti Javid I. and Hosseini, H., 2012. Estimation of runoff zoning due to 24-hour rainfall using SCS-CN method, Ardabil Yamchi Dam Basin. International Quarterly Journal of the Iranian Geographical Association, 11(28): 201-217 (In Persian).

-Washington, R., Todd, M.C., Lizcano, G., Tegen, I., Flamant, C., Koren, I., Ginoux, P., Engelstaedter, S., Bristow, C.S., Zender, C.S., Goudie, A.S., Warren, A. and Prospero, J.M., 2006. Links between topography, wind, deflation, lakes and dust: The case of the Bode´le´ Depression, Chad. Geophysical Research Letters, 33(1): 1-4.