مدلسازی تأثیر عوامل توپوگرافی در پراکنش قارچ‌های طاقچه‌ای در سری یک جنگل شصت کلاته گرگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‎آموخته کارشناسی‎ارشد جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع ‎طبیعی گرگان

2 استادیار گروه جنگل‎شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع ‎طبیعی گرگان

3 دانشیار گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع ‎طبیعی گرگان

چکیده

یکی از عوامل مهم پوسیدگی چوب درختان جنگلی، گروهی از قارچ­های ماکروسکوپی به نام قارچ‌های طاقچه­ای هستند که در جنگل زیست می­کنند. هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط حضور قارچ­های طاقچه­ای با عوامل توپوگرافی و تهیه مدل حضور این قارچ­ها در سری یک جنگل آموزشی و پژوهشی شصت کلاته گرگان می­باشد. آماربرداری از درختان آلوده به قارچ‌های طاقچه­ای در دو نوار به عرض 50 متر در طول و در دو طرف دامنه کلی سری انجام شد و موقعیت درختان مشاهده شده با GPS ثبت گردید. نقشه عوامل اولیه و ثانویه توپوگرافی مرتبط با حضور قارچ­ها شامل ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت دامنه، میزان دریافت انرژی تابش خورشید، میزان سایه، میزان رطوبت توپوگرافی و شکل زمین با استفاده از تحلیل توپوگرافی زمین بر روی مدل رقومی ارتفاعی منطقه تهیه گردید. به‌منظور بررسی فراوانی قارچ­های طاقچه­ای از آزمون مربع کای و مدلسازی توزیع مکانی حضور قارچ­های طاقچه­ای با استفاده از رگرسیون لجستیک انجام گردید. نقشه پیش‌بینی حضور قارچ­های طاقچه‌ای تهیه و به پهنه­های مختلف تقسیم­بندی گردید. نتایج نشان داد که ارتفاعات بالا­تر از 700 متر با 5/63 درصد، شیب­های 30-0 درصد با 5/73 درصد و دامنه غربی با 4/36 درصد بیشترین حضور قارچ­ها را دارند. با توجه به ضرایب متغیر­ها در مدل رگرسیون لجستیک، مشخص شد که متغیّر­های ارتفاع از سطح دریا، جهت دامنه، انرژی تابشی خورشید، رطوبت توپوگرافی و شکل زمین اثر مثبت بر حضور قارچ­های طاقچه­ای دارند و متغیّر­های شیب و سایه اثر منفی دارند. بطور­کلی ارتفاع از سطح دریا و رطوبت مؤثر­ترین عوامل در تعیین حضور قارچ­های طاقچه­ای هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modeling topographic factors affecting bracket fungi dispersal in district І of the Shastkolateh forest of Gorgan

نویسندگان [English]

  • Mohammad Rostamian 1
  • Mohammadreza Kavosi 2
  • Shaban Shataee 3
1 M.Sc., Faculty of Forest Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, I. R. Iran
2 Assistant Professor Department of Silviculture and Forest Ecology, Faculty of Forest Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, I. R. Iran.
3 Associate Professor., Department of Forestry, Faculty of Forest Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, I. R. Iran.
چکیده [English]

Bracket fungi are among the important macroscopic wood decaying fungi in the forests. The aim of this study was to examine occurrence of bracket fungus with topographic factors and spatial distribution modeling of bracket fungus in district one of Shastkolateh Educational and Research forest of Gorgan province. Inventory of trees infected by bracket fungus was conducted using two strip transects and GPS data were recorded for the affected trees. Topographic map of primary and secondary factors associated with the presence of fungi including altitude, slope, aspect, solar radiation energy, amount of shade, wetness and landform by terrain analysis were developed on a digital elevation model. To evaluate frequency of bracket fungi, the Chi-square test and modeling spatial distribution of bracket fungus occurrence using logistic regression was performed. Predict map of the of bracket fungus presence were prepared and divided into different zones. Results showed that the highest fungi presences was mainly on the altitudes of above 700 m with 63.5% frequency, on the slopes of with 0-30 percent with frequency of 73.5 percent and western aspect with 36.4% frequency. The coefficients of the variables in the logistic regression model indicated that the variables of altitude, slope direction, solar radiation, humidity, topography and shape of the shelf fungi have a positive while, the slope and shadow variables have a negative effect. Generally, altitude and humidity are most important agents affecting occurrence of a shelf fungus.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bracket fungus
  • spatial distribution
  • topographic factors
  • Logistic regression
  • Shastkolateh of Gorgan