شناسایی و مطالعه آفات مهم سوزنی برگان در اکوسیستم ها و فضای سبز شهر تهران

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

موسسة تحقیقات جنگلها و مراتع. تهران، ص. پ. 116-13185

چکیده

این بررسی طی سالهای 1376 تا 1381 روی درختان سوزنی برگ کاشته شده در فضاهای سبز، جنگلکاریها و کمربندهای سبز اطراف تهران انجام گردیده است. برای انجام این کار از ابتدا تا پایان فصل رویش، از پارکها، لچکیها، وسط رفیوژها، میادین و حاشیه خیابانها و پارکهای جنگلی نظیر پارک جنگلی لویزان، شیان، سوهانک، غزال، آبعلی ، باغ گیاه شناسی ملی ایران، پارک پردیسان، آزادگان، جنگلکاریهای اطراف حرم مطهر حضرت امام (ره)، طرح جنات در حاشیه اتوبان تهران-قم، پارک جنگلی چیتگر و پارک 1000 هکتاری ورد آورد بازدید و وضعیت آفات هر یک از درختان سوزنی برگ در مناطق مورد مطالعه به ترتیب ثبت و یادداشت‌برداری گردید. جهت نمونه برداری مستقیم، از روی گونه‌های مختلف سوزنی برگ هر کدام 2 درخت انتخاب و در طول فصل رویش در چهار جهت جغرافیائی نمونه‌برداری بعمل آمده و پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه، وضعیت زیستی و مراحل مختلف زندگی هر یک از آفات مشخص گردید. نمونه‌های جمع‌آوری شده به روشهای معمول آماده سازی و نسبت به شناسائی آنها اقدام گردید. در این ارتباط تعداد 10 گونه حشره بعنوان آفات مهم و درجه اول مشخص گردید که عبارتند از:
1- سپردار کاجLeucaspis pusilla Loew. (Hom.: Diaspididae): این حشره یکی از مهمترین آفات درختان کاج که تقریباً روی تمام گونه ها و واریته‌های کاج مشاهده می‌شود، می‌باشد. این آفت در تراکم بالا موجب زرد شدن، خشکیدن سوزنها و نهایتاً سرشاخة درختان کاج می‌شد. در پارک جنگلی چیتگر و نقاط مشابه از اواسط خرداد تا اواخر آبانماه کلیة مراحل زندگی آفت را می‌توان بر روی درختان کاج مشاهده نمود(امید، 1374). در مناطقی مانند پارکهای جنگلی و جنگلکاریها که درختان کاج با تراکم زیاد و بصورت مجتمع کاشته ‌شده‌اند لاروها شانس زیادی برای انتقال افقی به درختان مجاور بوسیله باد دارند و بهمین علت تراکم آفت در این مناطق در مقایسه با بوستانها و حاشیة خیابانها که درختان کاج بصورت پراکنده و منفرد می‌باشند بسیار بیشتر است (میربادین، 1372).
2- Hom.: Lachnidae)) Eulachnus tuberculostemmatas Theobald.: شته مذکور حشره‌ای است کوچک که بصورت دستجمعی روی سوزنها و غنچه‌های کاج فعالیت دارد. این گونه از روی درختان کاج در نهالستانها، بوستانها و پارکهای جنگلی اطراف تهران جمع آوری شد.
3-  Eulachnus rileyi William
4- Schizolachnus pineti Fabricius
5- سوسک پوستخوار کاج Orthotomicus erosus Woll. (Col.: Scolytidae): میزبان این آفت منحصراً درختان کاج می‌باشد. سوسک پوستخوار کاج در استانهای مرکزی، فارس و شمال ایران نیز انتشار داشته و اهمیت اقتصادی آن بسیار زیاد است. بر خلاف سایر پوستخواران، این آفت به درختان سالم و شاداب حمله و موجب خشک شدن آنها می‌شود.
6- شپشک آرد آلود ساحلی Pseudococcus maritimus Ehrh. (Hom.: Pseudococcidae): در فضاهای سبز شهر تهران این آفت به انواع سروها نظیر سروشیرازی، زربین، سرولاوسون، سرو خمره ای، سرو تبری و نیز انواع کاج حمله می کند. پوره‌ها و حشرات کامل معمولاً در اطراف برگ، دمبرگ و ساقه‌های نازک گیاهان یکساله و یا چند ساله زندگی و با خرطوم خود از شیرة گیاه تغذیه و باعث پژمردگی و ضعف گیاه، ریزش برگها و در نتیجه خشک شدن گیاهان می‌شوند (محمدی، 1380).
7- شته سرو تبری (Hom.: Lachnidae) Cinara cupressi Buckton.: این آفت شته مذکور روی برگها و شاخه‌های نازک درختان سرو تبریL.) Franco ) Platycladus orientalis  بطور دستجمعی زندگی و از شیرۀ نباتی تغذیه می کند. در نتیجه گیاه بسیار ضعیف شده و در اکثر موارد منجر به خشکیدگی قسمتهای درونی گیاه میزبان می‌شود. عسلک و ترشحات چسبناک شته سبب می‌شود که در اوایل و اواخر فصل زنبورهای خرمائی، مورچه ها و زنبورهای معمولی بطرف درختان سرو تبری جلب شوند. این حشره علاوه بر سرو تبری به کامسپاریس و سایر سروها حمله نموده و اهمیت اقتصادی آن در فضاهای سبز شهری بسیار زیاد می باشد.
8- شته سدروس Cinara cedri Mimeur. (Hom.: Aphididae): حشره بصورت کلنی در قسمتهای زیرین جوانه ها و شاخه های نازک زندگی و از شیرة درختان سدروس تغذیه می نماید. آفت با تراکم زیاد در دو فصل از سال (بهار و پائیز) روی درختان سدروس مشاهده و باعث ضعف شدید گیاه و خشک شدن سرشاخه ها می شود.
9- سوسک پوستخوار ریز سرو و سایر سوزنی برگان(Col.: Scolytidae) .Phloeosinus bicolor Brulle: این حشره تا چند سال قبل اهمیت چندانی در اکوسیستمها و فضاهای سبز شهری نداشت. در سالهای اخیر در منطقة 20 شهرداری (منطقه شهر ری و نواحی اطراف) بشدت گسترش یافته و خسارت شدیدی به سوزنی برگان منطقه بویژه درختان موجود در خزانه وارد نموده و اهمیت نسبتاً زیادی در فضاهای سبز شهری پیدا کرده است.
10- کنة دو نقطه‌ای Tetranychus urticae Koch. (Acar.: Tetranychidae): در سطح شهر تهران آفت بویژه در خیابانهای پرتردد و ایستگاه‌های اتوبوس خیلی زیاد مشاهده می شود و کنه‌ها در فصل تابستان روی سوزنی برگانی نظیر کامسپاریس، سرو شیرازی و زربین صد درصد پشت برگها را فرا گرفته و امکان هر گونه تنفس را از درخت سلب می‌کنند. ساختار جمعیتی آفت بکمک درجه حرارت بالا و در شرایط آب و هوای خشک تهران تقویت می‌شود.
نکتة مهم و قابل توجه در امر توسعة فضاهای سبز شهری و کشت سوزنی برگان آن است که برخی از آفات مهم درختان کاج و نوئل نظیر پروانة جوانه خوار کاجRhyacionia buoliana Schiff.))، .شپشک سپردار نوئل Schrank.) (Nuculaspis abieti وکنه نوئل Oligonychus ununguis Jacobi.))در حال حاضر در شمال کشور انتشار داشته و دراکوسیستمها و فضای سبز شهر تهران حالت قرنطینه‌ای دارند. برای جلوگیری از ورود چنین آفاتی به این مناطق از انتقال نهالهای خریداری شده از شمال کشور جلوگیری و در صورت اجبار و نیاز، اقدامات احتیاطی و لازم در زمینة آفات قرنطینه ای اعمال گردد تا مانع از ورود آنها به اکوسیستم شهر تهران و سایر شهرها گردد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of the important insect pests of Conifers in Tehran

نویسندگان [English]

  • M. Mohammadi
  • H. Yarmand
چکیده [English]

In the course of a survey carried out in 1997-2002 to investigate injurious pests of conifers in Tehran urban ecosystems, 10 insect species were collected and identified as key pest of conifers. Further to direct collecting of insects, small specimens as aphids and coccids were collected using snider trap and aspirator. Meanwhile, immature stages were kept in laboratory conditions until adult emerged. Results indicated the following species constitute the most serious pests currently affecting conifers. Pine needle scale (Leucaspis pussilla Loew.), Pine aphid (Schizolachnus pineti Fabr.), Pine spider mite (Tetranychus urticae Koch.) Cedar aphid (Cinara cedri Mimear), Mealy bug (Pseudococcus maritimus Ehrh.), Thuja aphid (Cinara thujafilina Del,G.) Juniper spider mite (Tetranychus urticae Koch.).
Pine shoot moth (Rhyacionia buoliana Schiff.), Spruce needle scale (Nuculaspis pineti Schrank) and Spruce mite (Oligonychus ununguis Jacobi) are absent in Tehran landscapes, while they are pine cause for concern in northern provinces. Careful thought is needed about the phytosanitary measures to prevent their establishment. The research also covers the problems affecting conifers and evaluation of the best prospects for control.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • conifer
  • green spaces
  • plantations
  • Pests
  1. امید، ر.، 1374. بررسی بیولوژی شپشک کاج. پایان نامة کارشناسی ارشد رشتة حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه تهران، دانشکدة کشاورزی، 84 صفحه.
  2. محمدی ،م.، یارمند، ح. و فراشیانی، م. ا.، 1380. بررسی مشکلات سوزنی برگان در فضای سبز شهر تهران. خلاصه مقاله‌های دومین همایش ملی گیاه پزشکی جنگلها و مراتع (جنگلها و جنگلکاریها)، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 28-27.
  3. میربادین، ع. ر.، شیبانی، ح.ع. و محمدی، م.، 1372. بررسی علل ضعف فیزیولوژیک کاج تهران (پارک چیتگر). مجله پژوهش و سازندگی، 20، 9 -4.