مطالعه‌ی‌ تاکسونومیک و برآورد نسبت طبقات کارگر و سرباز در جمعیت موریانه‌های زیرزمینی در نخلستان‌های مناطق میناب و سراوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مؤسسه‌ی تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات، تهران، ص.پ 1454-19395 تهران

2 مرکز تحقیقات کشاورزی استان سیستان و بلوچستان، آزمایشگاه سراوان

3 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، بندرعباس

4 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، ایستگاه میناب

چکیده

موریانه‌ها از آفات مهم کشاورزی و ساختمانی محسوب می‌شوند. در کنترل موریانه‌ها علاوه بر تعیین گونه هدف، مطالعه‌ی فونستیکی، بررسی ساختار اجتماع کلنی، مانند اندازه‌ی جمعیت و تعیین نسبت طبقات کارگر و سرباز، اهمیت دارد. یکی از روش‌های مطالعه‌ی تاکسونومیک و تعیین ساختار اجتماع موریانه‌ها، بررسی گروه جمع‌آوری کننده‌ی غذا (Foraging group) با استفاده از سیستم طعمه‌گذاری (Baiting System) است. موریانه‌ها جزء آفات کلیدی نخلستان‌های ایران محسوب می‌شوند. لذا بررسی تاکسونومیک و تعیین ساختار اجتماع آنها میتواند به اتخاذ راهکار کنترل کمک نماید. جهت انجام بررسی تاکسونومیک و برآورد نسبت طبقات سرباز و کارگر موریانه‌های زیرزمینی در نخلستان‌ها، 2 قطعه باغ، هر کدام به وسعت 2 هکتار، در مناطق میناب و سراوان (روستای سیدآباد) انتخاب گردید. در هر باغ 30 بلوک 500 متر مربعی ایجاد شد و سپس در هر بلوک 6 تله‌ی طعمه‌ای نصب گردید. پس از حمله‌ی موریانه‌ها به تله‌ها، در هر قطعه باغ 30 تله که بیشترین آلودگی را داشتند انتخاب و موریانه‌های  موجود در آنها به تفکیک به داخل کیسه‌ی پلاستیکی انتقال بافت. در آزمایشگاه، نام علمی گونه‌های موریانه تعیین و با شمارش افراد کارگر و سرباز نسبت آنها به تفکیک هر گونه محاسبه شد. در نخلستان مورد مطالعه در منطقه‌ی میناب، تمام تله‌ها مورد حمله Microcerotermes buettikeri Chhotani & Boseقرار گرفته بودند و دامنه‌ی نسبت طبقه‌ی سرباز صفر تا 38/2 و دامنه‌ی نسبت طبقه کارگر 62/97 تا 100 درصد بود. همچنین میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر این گونه به ترتیب 58/0 و 39/99 درصد محاسبه شد. در نخلستان منطقه‌ی سراوان تله‌ها مورد حمله گونه‌های Amitermes baluchistanicus Akhtar و Microcerotermes saravanensis Ghayourfar. قرار گرفته بودند. در Microcerotermes saravanensis. دامنه‌ی نسبت طبقه‌ی سرباز 45/1 تا 77/1 درصد و دامنه‌ی نسبت طبقه کارگر 22/98 تا 54/98 درصد تعیین گردید. همچنین میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر به ترتیب 62/1 و 37/98 درصد محاسبه شد. در A. baluchistanicusدامنه‌ی نسبت طبقه‌ی سرباز 61/0 تا 38/6 درصد و دامنه‌ی نسبت طبقه‌ی کارگر 61/93 تا 38/99 درصد تعیین گردید. میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر این گونه به ترتیب 59/2 و 39/97 درصد محاسبه شد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Taxonomic study and an appraisal of the worker and soldier castes proportion for subterranean termites in date palm, of Minab and Saravan

نویسندگان [English]

  • R. Ghayourfar 1
  • K. Mohammad pour 2
  • M. Asgari 3
  • H. Hoshyar 4
چکیده [English]

Termites account as important pests in agricultural lands and building structures. Two factors should be considered in the control of termites: faunistic study and investigation of society baselines, such as population size and proportion of soldiers and workers. One approach of the study of termites is the investigation of the foraging group with baiting system. termites are key pests of date palms in Iran. Therefore, faunal study and society structure could be useful in choosing any control strategy. For this purpose, 4 hectares of date palm orchards were chosen in Minab and Saravan. Each orchard was divided into 30 blocks of the size of 500m2 and 6 bait traps were installed in each block. After attacking termites to traps, 30 of the most attacked traps were selected and their termites transferred to in separate plastic bags. In the laboratory, termites were identified and counted according to their names. In Minab, all traps were attacked by Microcerotermes buettikeri and the percentage of captured soldiers and workers varied from 0.00 to 2.38 and 97.62 to 100 respectively. Furthermore, the percentage of soldiers and workers was 0.58% and 99.39% respectively. In Saravan, two species, viz. Amitermes baluchistanicus and Microcerotermes saravanensis., were identified. For Microcerotermes saravanensis., the percentage of captured soldiers and workers varied from 1.45 to 1.77 and 98.22 to 98.54 respectively. The mean of soldiers and workers was calculated as 1.62% and 98.37% respectively. In A. baluchistanicus, the percentage of captured soldiers and workers varied from 0.61 to 6.38 (with the mean of 2.59%) and 93.61 to 99.38 (with the mean of 97.39%) respectively.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Amitermes
  • Faunistic
  • Microcerotermes
  • Subterranean termites

مراجع

  1. Ebeling, W., 1968. Termites, identification, biology and control of termites attacking buildings. California agricultural experiment station. Extension service, 38.74 pp.
  2. Evans, T. A.; Lens, M. and Gleeson, P. V., 1998. Testing assumptions of mark-recapture protocols for estimating population size using Australian mound- building, subterranean termites. Ecol. Entomol., 23 (2): 139-159.
  3. Evans, T.; Lens, M. and Gleeson, P. V., 1999. Estimating population size and forager movement in a tropical subterranean termite. Environ. Entomol., 25 (5): 823-830.
  4. Ghayourfar, R., 2005. Three new species of termites from Iran. Zoology in the Middle East, 34: 61-66.
  5. Harris, W. V., 1971. Termites, their recognition and control. Longman group limited, 186p.
  6. Haverty, M. I. and Howard, R. W., 1979. Effects of insect growth regulators on subterranean termites: induction of differentiation, defaunation, and starvation. Ann. Entomol. Soc. Am., 72: 503-508.
  7. Haverty, M. I., 1977. The proportion of soldiers in termite colonies: a list and a bibliography. Sociobiology, 2 (3): 199-216.
  8. Haverty, M. I., 1979. Soldier production and maintenance of soldier productions in laboratory experimental groups of Coptotermes formosanus Shiraki. Ins. Soc., 26 (1): 69-84.
  9. Hickin, N. E., 1971. Termites: A world problem. Hutchinson, London, 232p.
  10. Howard, R. and Haverty, M. I., 1981. Seasonal variation in caste proportions of field coloniesof Reticulitermes flavipes (Kollar). Environ. Entomol. 10: 546-549.
  11. Hrdy, I. and Krecek, J., 1972. Development of sperfluous soldier induced by juvenile hormone analogues in the termite: Reticulitermes lucifugus snatonensis. Ins. Soc., 2: 105-109.
  12. King, E. G. and Spink, W. T., 1974. Laboratory studies on the biology of the formosan subterranean termite with primary emphasis of young colony development. Ann. Entomol. Soc. Am., 67 (6): 953-958.
  13. Nutting, W. L., 1970. Flight and colony foundation, In K. Krishna and F. Weesner, eds. Biology of termites, vol. 1. Academic press, New York, 233-276.
  14. Sands, W. A., 1977. The role of termites in tropical agriculture. Outlook on Agriculture. 9 (3): 135-143.
  15. Smythe, R. V. and Mauldin, J. K., 1972. Soldier differentiation, survival, and wood consumption by normally and abnormally faunated workers of the formosan termite, Coptotermes formosanus. Ann. Entomol. Soc. Am., 65 (5): 1001-1005.
  16. Su, N. Y. and Schefferahn, R. H., 1989. Comparative effects to an insect growth regulator, S-31183, against the formosan subterranean termite and eastern subterranean termite (Isoptera: Rhinotermitidae). J. Econ. Entomol., 82 (4): 1125-1129.
  17. Su, N. Y. and Schefferahn, R. H., 1993. Laboratory evaluation of two chitin synthesis inhibitors, Hexaflumarun and Diflubenzuron, as bait toxicants, against formosan and eastern subterranean termites (Isoptera: Rhinotermitidae). J. Econ. Entomol., 86 (5): 1453-1457.
  18. Szalanski, A. L.; Austin, J. W. and Owens, C. B., 2003. Identification of Reticulitermes spp. from south central United States by PCR-RFLP.
  19. Thorne, B. L.; Russeck-Cohen, E.; Forschler, B. T.; Breisch, N. L. and Traniello, J. F. A., 1996. Evaluation of mark- release- recapture methods for estimating forager population size of subterranean termite., Environ. Entomol., 25 (5): 938-951.
تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران
دوره 3، شماره 2
آذر 1384
صفحه 145-158

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 مهر 1383
  • تاریخ بازنگری: 22 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 01 شهریور 1384

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار