بررسی زیست شناسی تکمیلی پسیل مولد گزانگبین (Cyamophila astragalicola) و برخی خصوصیات مرفولوژیک و رفتاری آن، در منطقه غرب استان اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

2 گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان

3 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ص. پ. 116-13185

چکیده

پسیل گون یا پسیل گز (Cyamophila astragalicola Gegechkori) عامل مولد مان معروف به گز خوانسار است. این مان یا گزانگبین یکی از مهمترین محصولات مرتعی بشمار می‌رود. در این تحقیق ویژگیهای زیستی پسیل گون که از شیره گیاه گون گزی تغذیه می‌کند، بررسی شد. به این منظور 3 ایستگاه در مناطق غرب استان اصفهان انتخاب شد. در هر یک از ایستگاهها هر 7 تا 10 روز یکبار 20 قطعه سرشاخه به طول 30 سانتیمتر به طور تصادفی نمونه‌برداری شد. در هر نمونه تعداد تخمها، پوره‌ها و حشرات کامل پسیل شمارش شد. برای بررسی تعداد نسل حشره  از 12 کیسه تور که هر کدام حاوی 20 عدد پوره سن 4 و 5 بود، استفاده شد. کیسه‌ها هر کدام روی یک سرشاخه بسته شد. برای بررسی قدرت تخم‌گذاری (Fecundity) آن تعداد 8 آستین تور روی هشت سرشاخه گیاه میزبان (Astragalus adscendens) بسته شد و داخل هر آستین یک تا سه جفت حشره پسیل نر و ماده قرار داده شد. در این بررسی مشخص شد که برخلاف گزارشهای قبلی، حشره پسیل گون دارای 5 سن پورگی است. پوره سن اول در نیمه های خرداد ماه ظاهر می شود و پس از گذشت حدود 105 روز دوره پورگی در اواخر شهریور و اوایل مهر ماه به حشره کامل پسیل تبدیل و وارد مرحله زمستان‌گذرانی می شود. در اردیبهشت ماه جنس ماده پس از جفت‌گیری، تخم‌گذاری خود را آغاز می‌کند. تعدادی از پسیل‌ها قبل از زمستان جفت‌گیری می‌کنند. متوسط تعداد تخمی که هر حشره ماده پسیل گون قرار می‌دهد، 136 عدد می‌باشد که فقط روی سطح برگچه‌ها در حالی که پدیسل تخم در عمق بافت برگ فرو رفته در یک و به ندرت دو ردیف به موازات رگبرگ اصلی گذاشته می‌شود. حداکثر تخمهای گذاشته شده توسط یک حشره ماده 265 عدد ثبت شد. حشرات کامل پس از ظهور در مهر ماه عمدتاً از قسمتهای انتهایی سرشاخه‌ها که بافت نرم و نازکتری دارند، تغذیه می‌کنند. پسیل گون زمستان را به صورت حشره کامل روی سرشاخه‌ها، لابلای فلسها و دمبرگها و زوایای مناسب گیاه و نیز روی خس و خاشاک و لایه سطحی خاک که هنگام زمستان در اثر فشار برف با شاخه ها تماس پیدا می‌کنند، می‌گذراند و یک نسل در سال دارد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Complementary biological investigation and some morphological and behavioral characteristics of Cyamophila astragalicola (Hom.: Psyllidae) in west of Isfahan province

نویسندگان [English]

  • A. R. Seifollahi 1
  • R. Ebadi 2
  • S. E. Sadeghi 3
  • H. Seyedoleslami 2
چکیده [English]

Gavan or Gaz psyllid, Cyamophila astragalicola Gegechkori, is the manna producing insect for Khansar Gaz production. This manna accounts as one of the most important rangeland products. In this study the complemetary aspects of its life cycle were investigated on its host plant Astragalus adscendens Boiss. For this purpose three localities in the west of Isfahan province were selected and samplings were conducted every 7-10 days. Samples included 20 terminal branches 30 cm long. The number of eggs, nymphs and adult psyllids were counted in each sample. Number of generations per year was studied by use of 12 bags. Twenty last instar nymphs were used in each bag on a branch. Fecundity of female Gaz psyllid was determined by keeping 1-3 adult couples in 8 bags on host plant. In this study it was determined that C. astragalicolahas 5 instars although it does not comply with the previous reports. The first nymphal instar appeared in mid June and then after 100 to 111 days in mid September, adult insects emerged. Average number of ovipostion was 136 per female with the maximum number of 265. The adult psyllids mate either before or after winter. This psyllid overwinters as adult on foliage, inside of scab, petiol and other suitable places on host plant or soil surface when lower branches touch the ground due to snow weight in winter. This psyllid insect has only one generation per year.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cyamophila astragalicola
  • biology
  • Gaz psyllid
  • Manna
-بی‌نام، 1367. فرهنگ جغرافیایی اصفهان. انتشارات سازمان جغرافیایی، تهران، 298 صفحه.
-تقی زاده، ف. و صفوی، م.، 1339. آفات پسته ایران و طرق مبارزه. انتشارات وزارت کشاورزی، تهران. 72 صفحه.
-داودی، ز.، 1364. بررسی پسیل گلابی در استان تهران (1360 – 1362). مجله آفات و بیماریهای گیاهی، 53: 2-1.
-دزیانیان، الف.، 1377. بررسی زیست شناسی و دشمنان طبیعی پسیل پسته Aganoscena pistacia در منطقه دامغان. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان. 95 صفحه.
-رجبی، غ. و دستغیب بهشتی، ن.، 1353. بررسی پسیل گلابی در اصفهان. مجله آفات و بیماریهای گیاهی، 39: 47-39.
-سیف الهی، ا. ر. و عبادی، ر.، 1381. گونه های پسیل گون گزی، پراکنش و تراکم نسبی آنها در استان اصفهان. مجله علوم کشاورزی ایران، 33 (2): 196-187.
-صادقی، س. ا.، یارمند، ح. و بوکهارت، د.، 1382. اصلاح نام علمی پسیل گز ایران. نامه‌ی انجمن حشره‌شناسی ایران، 23 (1): 113-114.
-فقیه، الف.، 1376. بررسی زیست شناسی پسیل گز و تعیین زمان تولید و برداشت گزانگبین در منطقه کوهرنگ چهارمحال و بختیاری. پژوهش و سازندگی، 35: 79-75.
-گرامی، ب.، 1360. گز خوانسار. انتشارات دانشکده تولید و تکنولوژی کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان. 21صفحه.
-محرابی، ح.، 1375. بررسی نیازهای بوم شناختی گون مولد گزانگبین در منطقه دالانی الیگودرز لرستان. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 158 صفحه.
-مهدوی اناری، ع.، 1345. بیواکولوژی پسیل پسته در رفسنجان. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 53 صفحه.
-نعیم، ع. و بهداد، ا.، 1366. بررسی زیست شناسی پسیل گز Cyamophila dicora در مراتع خوانسار و علل کاهش محصول گزانگبین. مجله آفات و بیماریهای گیاهی، 55 (2و1): 121-111.
- Dolling, W. R., 1991. The Hemiptera. OxfordUniversity Press, NewYork. 266 p.
- Dyar, H. G., 1890. The Number of molts of Lepidopterus Larvae. Psyche, 5: 420-422.
- Frederick, E., 1819. Remarks on the substance called gaz or manna, found in Persia and Armenia. Transaction of Literary Society of Bombay, 1: 251-258.
- Gerami, B., 1998. Gaz of Khunsar: The manna of Persia. Economic Botany, 52(2): 183-191.
- Guedes Correa Gondim Junior, M., Barros, R., Rodrigues da Silva, F. and Nascimento de Vasconcelos, G. J., 2005. Occurrence and biological aspects of the clitoria tree psyllid in Brazil. Sci. Agric., 62(3): 281-285.
- Hodkinson, I.D., 1974. The biology of the Psylloidea (Homoptera): A Review. Bull. Ent. Res., 64: 325–339.
- Hodkinson, I.D. and Hollis, D., 1987. The legume-feeding Psyllids (Homoptera) of the west Palearctic Region. Bulletin of the BritishNaturalHistoryMuseum, Entomology, 56(1): 1-86.
- Ossiannilsson, F., 1970. Contributions to the knowledge of Swedish Psyllids (Hom.: Psylloidea). Ent. Scand., 1(1-4): 133–144.