بررسی ارتباط عناصر غذایی در سرشاخه‌ها و رسوب جنگل های مانگرو در خلیج گواتر استان سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، عضو هیئت علمی دانشگاه زابل. زابل، ص.پ.538-98615

2 استادیار، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

3 کارشناس ارشد محیط زیست

چکیده

جنگلهای مانگرو ریختارهای گیاهی ساحلی در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری در محدوده جزر و مدی به‌شمار می‌آیند. این اجتماعات گیاهی دارای زی‌توده غنی هستند که به‌عنوان منبع غذایی مهمی در محدوده استقرار خود محسوب می‌شوند. درختان مانگرو در محدوده زیستی خود مقادیر زیادی لاشبرگ تولید می‌کنند که تجزیه لاشبرگ‌ها، چرخش عناصر غذایی در اکوسیستم مانگروها و زیستگاههای مجاور آن را تقویت می‌کند. خلیج گواتر در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در همسایگی و مرز مشترک با کشور پاکستان قرار دارد. به این خلیج کوچک سه خور واجد درختان مانگرو مرتبط می‌باشند. دو خور گواتر و باهو در بخش ایرانی و خور جیوا در بخش پاکستانی این خلیج قرار دارد. خلیج گواتر بخشی از تالاب بین‌المللی و منطقه حفاظت شده گاندو به‌شمار می‌آید که دارای ارزشهای اکولوژیک منحصربه فردی است. توده‌های مانگرو این تالاب تنها از گونه حرا (Avicennia marina Frossk. (Vierh.)) تشکیل شده است. در این تحقیق با کمک چهار ترانسکت در خورهای باهو و گواتر از سرشاخه‌های درختان حرا در سه تکرار نمونه‌برداری شد. همچنین از رسوب بستر در طول هر ترانسکت در دو عمق نمونه‌برداری گردید. در شاخه و برگ و رسوب پارامترهایی چون ازت، پتاسیم، فسفر، کربن آلی و درصد رطوبت، مورد سنجش قرار گرفت و اختلاف‌ها و همبستگی‌های آماری آنها بررسی گردید. براساس نتایج بدست آمده رسوبات این جنگلها از نظر میزان فسفر و پتاسیم بسیار غنی هستند و از بین پارامترهای رسوب، تنها بین فسفر و نیتروژن در دو عمق مختلف تفاوت معنی‌داری وجود داشت. بین همه پارامترهای شاخه و برگ اختلاف معنی‌داری وجود داشت که میزان این پارامترها (بجز کربن) در برگ بیشتر از شاخه بود. همبستگی بین پارامترهای رسوب با شاخه و برگ بسیار کم بود و تنها بین پتاسیم نمونه‌های رسوب سطحی با پتاسیم شاخه همبستگی معنی‌داری وجود داشت. بررسی میزان عناصر غذایی می‌تواند نشان‌دهنده اهمیت درختان مانگرو در تزریق این عناصر به زنجیره غذایی و حاصلخیزی زیستگاه باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Acomparison of nutrient elements in the shoots and sediments of mangrove forests in Govater Bay of Sistan & Baluchestan Province

نویسندگان [English]

  • M. Erfani 1
  • A. Danehkar 2
  • T. Ardakani 3
چکیده [English]

Mangrove forests are vegetative formations in tropical and subtropical latitudes at intertidal extension. These vegetative communities have rich biomass as food source in their established regions. Mangrove trees in their biotic extension produce large amount of litter which support food elements circulation in mangrove ecosystems and neighbor habitats. Govater bay is located at the South-East of Iran and is neighbor to Pakistan. Three estuaries with grey mangrove are joined to this small bay. Two estuaries including Govater and Bahu are in Iran and Jiva estuary is in Pakistanian side. Govater bay is a part of international wetland and Gando protected area and has unique ecological values. Mangrove stands of this wetland consist of a single species called Harra (Avicennia marina Frossk. (Vierh.)). In this survey, samples were collected using four transects in Govater and Bahu estuaries. Twigs with three repeats and sediment in two depths were collected in each transect. Some parameters such as N, P, and K, Organic carbon, humidity percent of stem, leaf and sediment were measured and statistic differences and correlations were studied. Based on the obtained results, the sediment of these forests are very rich in terms of P and K amount. There was significant difference between P and N in two different depths. In all stem and leaf parameters significant differences were observed between amount of these factors (expect carbon). Correlation between sediment parameters with twig and leaf was very low and only between K of surface samples with K of stem significant correlation was occured. Investigation on nutrient amount show important role of mangrove trees in food chain and habitat fertility.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Govater bay
  • Bahu estuary
  • Govater estuary
  • mangrove forests
  • grey mangrove
  • Avicennia marina
  • twigs
  • Sediment
  • Sistan & Baluchestan
-      آذر نوید، ف.، 1382. جنگلهای مانگرو ایران و جهان با نگاهی اجمالی به جنگلهای حرا خلیج گواتر .انتشارات کلام شبدا، 184 صفحه.
-      دانه‌کار، ا.، 1374. بیولوژی و اکوفیزیولوژی درختان مانگرو: قسمت اول. فصلنامه جنگل و مرتع, 28: 29-24.
-      دیده‌ور، ا.، 1376. ژئومورفولوژی سواحل عمان (استان سیستان و بلوچستان). مجموعه مقالات اولین همایش زمین شناسی دریایی ایران با نگرشی ویژه به دریای عمان، چابهار، 19-17 اردیبهشت: 297-303.
-      زارعی، ا.، 1373. بررسی مقدماتی هیدرولوژی و هیدروبیولوژی خلیج گواتر. انتشارات مؤسسه تحقیقات شیلات ایران. چابهار.
-      صفیاری، ش.، 1381. جنگلهای مانگرو (قسمت دوم) جنگلهای مانگرو ایران. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها. تهران. 263 صفحه.
-      قاسمی خشکرودی، ا.، 1378. تعیین ارزش غذایی سرشاخه حرا.  گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، وزارت جهاد کشاورزی. مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان هرمزگان.
-      مجنونیان، ه. و میراب‌زاده، پ.، 1381. مناطق حفاظت شده ساحلی- دریایی (ارزشها و کارکردها). انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست. 406 صفحه.
-      مروی مهاجر، م. ر.، 1385. جنگل‌شناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران. 387 صفحه.
-      Alongi, D. M., Clough, B. F. and Robertson, A. L., 2005. Nutrient-use efficiency in arid-zone forests of the mangroves Rhizophora Stylosa and Avicennia marina. Aquatic Botany, 82(2): 121-131.
-      Anonymous, 1990. Officinal method of analysis of association of official analytical chemists. AOAC 15th ed. WashingtonD.C., USA.
-      Bernini, E., Amelia, B., da Silva, M., Mara, S., do Carmo, T., Rogerio, F. and Cuzzuol, G., 2006. Chemical composition of sediments and leaves of mangrove species at the Sao Mateus river estuary, Espirito Santo State.Brazil. Revista brasileira de botanica, 29(4): 689-699.
-      Emma, J. Y., Nanjappa, A. and David, J. M., 2002. Responses to nitrogen, phosphorus, potassium and sodium chloride by there mangrove species in pot culture. International Symposium on mangrove. Tokyo, Japon. Springer, 16(2-3):120-125.
-      Ilyas, M. and Siddiqui, S. A., 1986. Chemical components of mangrove leaves  (Avicennia marina) from KarachiCoast. E. U. Muhendislik Fakulcesi Dergisi Seri: B Glda Muhendisligicilt, 4 (1): 2.
-      Kathiresan, K. and Bingham, B. L., 2001. Biology of mangrove ecosystems. Advances in Marine Biology, 40: 81-251.
-      Lin, P. and Wang,W. Q., 2003. Changes in the leaf composition, leaf mass and leaf area during leaf senescence in three species of mangroves. Aquatic Botany, 75(3): 199-215.
-      Lovelock, C. E., Ball, M. C., Choat, B., Engelbrecht, B. M. J., Holbrook, K. N. M. and Feller, I. C., 2006. Linking physiological processes with mangrove forest structure: phosphorus deficiency limits canopy development, hydraulic conductivity and photosynthetic carbon gain in dwarf Rhizophora mangle. Plant, Cell and Environment, 29: 793–802.
-      Morrisey, D. J., Skilleter, G. A., Ellis, J. I., Burns, B. R., Kemp, C. E. and Burt, K., 2003. Differences in benthic fauna and sediment among mangrove (Avicennia marina var. australasica) stands of different ages in New Zealand. Estuarine, coastal and shelf science, 56(3-4): 581-592.
-      Wafar, A., Untawale, G. and Wafar, M., 1997. Litter fall and energy flux in mangrove ecosystem. Esturine, Cosastal and Shelf Science, 44(1): 111-112.
-      Zheng W. J., Wang, W. Q. and Lin, P., 1999. Dynamics of element contents during the development of hypocotyls and leaves of certain mangrove species. Experimental Marine Biology and Ecology, 233(2,1): 247-257.