بیماری گل‌سبزی سیاه دانه در منطقۀ سمیرم اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسندۀ مسئول، مربی پژوهشی، بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

2 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

3 مربی پژوهشی، بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

چکیده

    در بررسی­های سال 1386، بیماری گل­سبزی سیاه­دانه Nigella sativa L. در شهرستان سمیرم اصفهان مشاهده گردید. بطوری که بارزترین علائم ظاهری بیماری عبارتند از: رشد جوانه‌های جانبی فراوان روی ساقه‌های اصلی گل­سبزی، برگسائی و تبدیل مادگی به جسمی بزرگ و کیسه مانند، رشد جوانه در داخل گل، ریزبرگی و زردیزردی برگ­ها و کوتولگی شدید گیاه بود. به ­طوری­که رنگ­آمیزی برش­های  نازک تهیه شده از ساقۀ بوته‌های آلوده با محلول رنگی دینس (Dien’s stain) و مشاهدۀ میکروسکوپی آنها، وجود لکه­های آبی پررنگ را در ناحیۀ آوندهای آبکش سیاه­دانۀ آلوده نشان داد. عامل گل­سبزی سیاه­دانه از طریق پیوند و زنجرک Lethierry ‌ Circulifer haematoceps از سیاه­دانۀ آلوده به سیاه­دانه­های سالم در گلخانه انتقال داده شد. میانگین میزان آلودگی مزارع سیاه­دانه به این بیماری 14 درصد در مزارع کشت بهاره (اردیبهشت) و 7/20 درصد در مزارع کشت تابستانه (تیرماه) تعیین شد. میانگین تراکم جمعیت زنجرک ‌ناقل در کشت‌های بهاره 6/3 حشره و در کشت‌های تابستانه 5/18 عدد حشره در هر 100 تور حشره‌گیری بود که نشان­دهندۀ فعالیت بیشتر آنها در کشت‌های تابستانه این محصول می‌باشد. بر اساس علائم بیماری، انتقال توسط پیوند و زنجرک ناقل و واکنش مثبت به محلول رنگی دنیس، بیماری گل سبزی سیاه‌دانه در سمیرم ماهیت فیتوپلاسمایی دارد. بنابراین این اولین گزارش از وقوع بیماری گل­سبزی سیاه‌دانه در ایران می‌باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Virescence disease of Black cumin in Semirum region of Isfahan

نویسندگان [English]

  • S. Jalali 1
  • M. Nasresfahani 2
  • M.R. Bagheri 3
چکیده [English]

Virescence disease of black cumin (Nigella sativa L.) was found in Semirom region in 2001. The major symptoms of the disease includes proliferation of auxiliary buds from the main stem, virescence, phyllody, development of ovary into a thickened enlarged and sac-like body, floral proliferation, small and chlorotic leaves, witche's broom and sever stunting. Light microscopy of hand-cut section of black cumin stem treated with diene's stain, revealed presence of regularly spaced dark blue areas in the phloem region of the infected plants. Phyllody agent was transmitted from infected black cumin to healthy black cumin by grafting and the leafhopper, Circulifer haematoceps in greenhouse. The mean rate of infection in spring and summer cultivations were estimated as 14 and 20.7 Percent respectively. Population density of leafhopper C. haematoceps  in spring and summer cultivation were 3.6 and 18.5 adults per 100 net respectively. On the basis of disease symptoms, graft and leafhopper transmission and positive reaction with dienes, stain, black cumin phyllody in Semirom has phytoplasmal etiology. This is the first report of black cumin phyllody in Iran.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Black cumin
  • Phyllody
  • Leafhopper and Semirum

مراجع

- بی‌نام، 1381. آمارنامه کشاورزی استان اصفهان. معاونت برنامه‌ریزی و اداری مالی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان. 86 صفحه.
- خواجه‌علی، ج.، سیدالاسلامی، ح.، و کمالی، ک.، 1379. معرفی زنجرک‌های مزارع سیب زمینی اصفهان و داران. مجلۀ آفات و بیماریهای گیاهی، 68: 71-43.
- صالحی، م.، نجات، ن.، تقی‌زاده، م.، حمیدنژاد، ح.، و ایزدپناه ، ک.، 1383. ناقلین جدید بیماریهای فیتوپلاسمایی در ایران. خلاصه مقالات شانزدهمین کنگرۀ گیاهپزشکی ایران، تبریز، صفحه 531.
- کریم‌زاده اصفهانی، ج.، خرازی پاکدل، ع.، و خیری، م.، 1377. بررسی فون زنجرک‌های (Homoptera:Auchenorrhyncha) مزارع چغندر قند استان اصفهان. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران، کرج، جلد اول، صفحه 69.
- منصف، ع.ا. و خیری، م.، 1370. نقش زنجرک‌های Neoaliturus در انتقال بیماری کرلی‌تاپ چغندرقند در استان فارس. مجلۀ آفات و بیماریهای گیاهی، 59: 53-45.
- Bove, J. M., 1986. Stubborn and its natural transmission in the Mediterranean area and in the Near East. FAO plant protection Bulletin, 34: 15-23.
- Davis, R. G. and Sinclair, W. A., 1998. Phytoplasma identity and disease etiology. Phytopathology, 88: 1372-1376.
- Deeley, J., Stevens, W. A., and Fox, R. T. V., 1979. Use of  diene’s stain to detect plant diseases induced by mycoplasma organisms. Phytopathology, 69: 1169-1171.
- Dubey, S. C., 1995. New forma specialis of  Fusarium oxysporum causing wilt of black cumin in India. Plant Disease Research, 10: 98-99.
- Gabor, J. and Nagy, F., 1972. Viruses and mycoplasma diseases of cultivation medicinal plants in Hungry. Herba, Hangri, CA., 11: 39-51.
- Kersting, U. and Baspinar, H., 1995. Seasonal and diurnal flight activity of  Circulifer haematoceps (Hom.: Cicadellidae), an important leafhopper vector in the Mediterranean area and the Near East. Journal of Applied Entomology, 119: 533-537.
- Klein, M. and Raccah, B., 1991. Separation of two leafhopper population of the Circulifer haematoceps compley on different host plants in Israel. Phytoparasitica, 19: 153-155.
- Liu, H. Y., Gumpf, D. J., Oldfild, G. N., and Calavan, E. C., 1983. Transmission of Spiroplasma citri by Circulifer tenellus. Phytopathology, 73: 582-585.
- Purcell, A. H., 1982. Insect vector relationships with prokaryotic plant pathogen. Annual Review of Phytopathology, 20: 397-417.
- Sinha, J. N. and Singh, A. P., 1994. Nigella sativa, a new host for  Macrophomina phaseolina. Indian Phytopathology, 47: 273-274.
- Salehi, M. and Izadpanah, K., 1992. Etiology and Transmission of sesame phyllody in Iran. Journal of Phytopathology, 135: 37-47.
- Weisburg, W. G., Tully, J. G., Rose, D. L. and Woese, C. R., 1989. A Phytogenetic analysis of the mycoplasmas: Basis for their Classification. Journal of Bacteriology, 171: 6455-6467.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 تیر 1386
  • تاریخ بازنگری: 08 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 17 اسفند 1388

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار