اولین گزارش از ردیابی فایتوپلاسما در تاغزارهای استان‌های قم و تهران

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 سرباز نخبه، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

3 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 دانشیار، گروه گیاهپزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

10.22092/ijfrpr.2025.367919.1654

چکیده

سابقه و هدف: فیتوپلاسماها، باکتری‌های کوچک و بدون دیواره سلولی هستند که به عنوان انگل‌های اجباری در بافت‌های آبکش گیاهان زندگی می‌کنند و می‌توانند موجب بروز بیماری‌های مهمی در گیاهان شوند. این باکتری‌ها به دلیل فقدان دیواره سلولی، قادر به نفوذ به سلول‌های گیاهی هستند و از مواد مغذی گیاهان استفاده می‌کنند. فیتوپلاسماها به عنوان بیمارگر‌های گیاهی شناخته می‌شوند و می‌توانند به طور مستقیم بر فرآیندهای متابولیکی گیاه تأثیر بگذارند. علائم ناشی از آلودگی فیتوپلاسما شامل زردی برگ‌ها، کوتولگی، تغییر شکل گل‌ها به ساختارهای برگی (فیلودی)، و کاهش باردهی گیاهان می‌باشد. این علائم نه تنها بر سلامت گیاه تأثیر می‌گذارد بلکه می‌تواند به کاهش تولید محصولات کشاورزی و خسارات اقتصادی قابل توجهی منجر شود. با توجه به اهمیت کشاورزی در تأمین امنیت غذایی و معیشت کشاورزان، شناخت و مدیریت بیماری‌های ناشی از فیتوپلاسماها ضروری است.
مواد و روش‌ها: در این تحقیق، نمونه‌برداری از درختان تاغ که دارای علائم بوته جارویی بودن هستند، در مناطقی از استان‌های قم و تهران انجام شد تا بررسی دقیقی از وجود فایتوپلاسما در این گیاهان صورت گیرد. برای این منظور، از روش استخراج دی‌ان‌ای کل استفاده شد که شامل جداسازی و خالص‌سازی دی‌ان‌ای از بافت‌های گیاهی بود. این فرایند نیازمند دقت بالا و رعایت شرایط خاص برای جلوگیری از آلودگی نمونه‌ها است. پس از استخراج دی‌ان‌ای، از روش پی‌سی‌آر آشیانه (Nested-PCR) برای شناسایی و تأیید حضور فایتوپلاسما در نمونه‌ها استفاده گردید.
نتایج و یافته‌ها: نتایج تحقیقات نشان داد که فایتوپلاسما در برخی مناطق استان‌های قم و تهران به طور گسترده حضور دارد و این موضوع می‌تواند خطری جدی برای تاغزارهای این استان ها محسوب شود. این یافته‌ به ویژه از آن جهت حائز اهمیت است که اولین گزارش از بروز بیماری فیتوپلاسمایی روی درختان تاغ در ایران و حتی در سطح جهانی به شمار می‌رود. تاغزارها، به عنوان اکوسیستم‌های مهم بیابانی، نقش حیاتی در حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش آن دارند و شیوع فایتوپلاسما می‌تواند به تخریب این زیستگاه‌ها منجر شود. همچنین، نتایج نشان‌دهنده نیاز فوری به اقدامات کنترلی برای جلوگیری از گسترش این بیماری هستند، زیرا تاغزارها نه تنها برای محیط زیست بلکه برای معیشت جوامع محلی نیز اهمیت دارند.
نتیجه‌گیری: ضرورت انجام مطالعات بیشتر و اتخاذ تمهیدات لازم برای مدیریت و کنترل بیماری فایتوپلاسمایی در تاغزارها به وضوح احساس می‌شود. با توجه به گسترش این بیماری در مناطق مختلف، شناسایی ناقل‌های بیماری و روش‌های انتقال آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این شناسایی می‌تواند به محققان و کارشناسان کمک کند تا استراتژی‌های مؤثری برای کنترل و پیشگیری از شیوع بیماری طراحی کنند. بنابراین، نیاز به یک رویکرد جامع و چندجانبه برای مدیریت این بیماری وجود دارد که شامل تحقیقات علمی، همکاری بین بخشی و مشارکت جامعه محلی باشد تا به حفظ سلامت تاغزارها و اکوسیستم‌های مرتبط کمک شود. همچنین، آموزش کشاورزان درباره علائم بیماری و روش‌های پیشگیری نیز باید جزء برنامه‌های مدیریتی قرار گیرد تا بتوان خسارات ناشی از فایتوپلاسما را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The first report of phytoplasma detection in Haloxylon-planted areas of Qom and Tehran provinces

نویسندگان [English]

  • Mehrdad Alizadeh 1
  • Seyedeh Masoomeh Zamani 2
  • Ali Alizadeh Aliabadi 3
  • Naser Safaie 4
1 Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Associate Pro., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4 Associate Prof., Department of Plant Pathology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phytoplasma
  • Haloxylon ammodendron
  • Qom
  • Tehran
  • Detection
تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 07 اردیبهشت 1404

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 آذر 1403
  • تاریخ بازنگری: 12 اسفند 1403
  • تاریخ پذیرش: 02 اردیبهشت 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار