نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
نویسنده مسئول، مربی پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. پست الکترونیک babmorad@gmail.com
2
استاد‌یار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3
کارشناس، تهران، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران. ایران
10.22092/ijfrpr.2024.365928.1625
چکیده
سابقه و هدف: گونه پده (Populus euphratica) درختی سریع‌الرشد از خانواده Salicaceae است که به‌صورت بیشه‌زارهای طبیعی در بیشتر مناطق ایران وجود دارد. این گونه گیاهی به‌عنوان یکی از منابع ارزشمند برای تولید چوب محسوب می‌شود. پسیل Egeirotrioza ceardi از خانواده Triozidae، یکی از آفات مهم و اختصاصی درختان پده در رویشگاه‌های طبیعی و دست‌کاشت کشور از‌جمله استان تهران به‌شمار می‌آید. این آفت با ایجاد تراکم بالای گال، موجب اختلال در عمل فتوسنتر، زرد شدن و ریزش پیش از موعد برگ‌ها می‌شود. در این پژوهش، زیست‌شناسی آفت و عوامل کنترل‌کننده طبیعی آن، در سال‌های 1397 و 1398 روی درختان پده در باغ ملی گیاه‌شناسی ایران مطالعه شد. هدف، تعیین نقاط قوت و ضعف این گونه پسیل و شناسایی عوامل مؤثر در کنترل جمعیت آفت است.
مواد و روش‌ها: این بررسی در شرایط صحرایی و آزمایشگاهی انجام شد. برای بررسی تغییرات جمعیت مراحل زیستی پسیل پده، میزان خسارت آفت و دشمنان طبیعی آن، نمونه‌برداری منظم به‌فاصله هر هفته تا 15 روز یکبار، روی 10 تا 12 اصله درخت پده انجام گردید. نمونه‌برداری به‌صورت تکان‌دادن 20 شاخه (با طول 50 سانتی‌متر) تصادفی از چهار جهت هر درخت، درون تله اشنایدر و به‌همین‌ترتیب برداشت تصادفی 20 شاخه دیگر در این جهات انجام شد. پس از انتقال شاخه‌های قطع‌شده داخل کیسه‌های پلاستیکی به آزمایشگاه، تعداد 80 برگ و 20 سرشاخه از نمونه‌های هر درخت به‌طور تصادفی چیده شد. با مطالعه این نمونه‌ها در زیر استریو‌میکروسکپ، تعداد تخم و پوره‌های پسیل، تعداد گال و پوره‌های پارازیت‌شده توسط زنبور شمارش شد. برخی از نمونه‌ها پرورش داده شدند و تعدادی در الکل 75 و 80 درصد نگهداری گردیدند. برای بررسی بیولوژی آفت در شرایط کنترل‌شده، تعداد 100 جفت حشره کامل نر و ماده (هر نمونه یک جفت حشره نر و ماده) روی شاخه نهال‌های گلدانی، محصور‌شده با کیسه‌های توری، رهاسازی و در شرایط طبیعت بررسی شدند.
نتایج و یافته‌ها: در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران، حشرات کامل پسیل E. ceardi، از اواسط اسفند، روی درختان پده ظاهر شدند و تا اوایل اردیبهشت، در طبیعت حضور داشتند. با توجه به تفاوت شرایط آب‌و‌هوایی طی دو سال، این حشرات از اواخر اسفند یا اوایل فروردین، همزمان با باز شدن جوانه‌های برگ شروع به تغذیه از این برگ‌ها کردند. حشرات ماده از اواخر اسفند یا اوایل فروردین شروع به تخم‌ریزی روی سرشاخه‌های جوان پده، لابه‌لای جوانه‌ها و سطوح فوقانی و تحتانی برگ‌های جوان نمودند. تعداد تخم‌های گذاشته‌شده توسط هر حشره ماده به‌طور متوسط در سال‌های 1397 و 98 به‌ترتیب 47/13±03/75 و 04/12±71/63 عدد بوده است. میانگین دوره تخم‌گذاری حشرات ماده در سال 97، 98/1±30/10 روز و در سال 98، 58/1±24/7 روز محاسبه شد. تفریخ تخم‌ها و ظهور پوره‌های سن اول از اوایل فروردین یا اواسط این ماه آغاز شد. میانگین دوره جنینی تخم‌ها، در سال 1397، 42/3±38/10 روز و در سال 98، 23/4±87/13 روز طول کشید. این حشره دارای ۵ سن پورگی است. پوره‌ها از شیره برگ‌ها تغذیه می‌کنند و داخل گال‌هایی روی سطوح فوقانی و تحتانی برگ‌ها مستقر می‌شوند. فعالیت پوره‌ها، از اوایل یا اواسط فروردین آغاز می‌شود و تا اواخر آبان، داخل گال‌های روی درخت پده مشاهده می‌شوند. پوره‌های سن پنجم، زمستان را داخل گال برگ‌های خشکیده سپری کردند. این حشره طی دو سال بررسی در باغ گیاه‌شناسی، یک نسل در سال ایجاد نمود. نسبت جنسی حشرات نر به ماده روی درختان پده، در سال 1397، 1: 44/1 و در 1398، 1:92/1 بوده است. در این بررسی، بیش از ده گونه از بندپایان شکارگر، روی مراحل زیستی این آفت فعالیت تغذیه‌ای داشتند. پرندگان نیز، شکارگر پوره‌ها و زنبورهایی از خانواده Encyrtidae و جنسspp. Psyllophagus، پارازیت پوره‌های این آفت بودند.
نتیجه‌گیری: اگر‌چه تغییرات آب‌و‌هوایی به‌ویژه وجود سرما و بارندگی زیاد در ماه‌های اسفند و فروردین، نقش عمده‌ای در کنترل جمعیت حشرات کامل این آفت داشت، اما دشمنان طبیعی موجود، نقش قابل‌ملاحظه‌ای در کنترل طبیعی این آفت نداشتند. در شرایط آب‌و‌هوایی تهران، یکی از زمانهای مناسب برای استفاده از راهکار‌های مبارزه شیمیایی علیه حشرات کامل پسیل پده، تخم، همچنین پوره‌های سن اول، قبل از ورود این پوره‌ها به داخل گال‌ها، اواخر اسفند تا اوایل اردیبهشت است. مناسب‌ترین روش کنترل مکانیکی، به‌صورت جمع‌آوری برگ‌های خشکیده و آلوده به گال، روی درختان پده و ریخته‌شده پای این درختان، از اواخر پاییز تا اوایل اسفند و بعد انهدام و سوزاندن این برگ‌هاست.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Biological study of Egeirotrioza ceardi in Tehran province
نویسندگان [English]
-
Mehri Babmorad
1
-
Seyedeh Masoomeh Zamani
2
-
Sattar Zeinali
3
1
Corresponding author, Senior Research Expert, Research Division of Conservation and Protection, Research Institute of Forests and Rangelands, Agriculture Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran,
Email: babmorad@gmail.com
2
Assistant Prof., Research Division of Conservation and Protection, Research Institute of Forests and Rangelands, Agriculture Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3
Research Expert, Research Division of Conservation and Protection, Research Institute of Forests and Rangelands, Agriculture Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]
Background and objectives: Euphrates poplar (Populus euphratica) is a fast-growing species in the family Salicaceae, naturally occurring in many regions of Iran and valued for wood production. Egeirotrioza ceardi (Hemiptera: Triozidae) is a major pest of P. euphratica in both natural and cultivated habitats, including Tehran province. This pest induces dense gall formations on leaves, disrupting photosynthesis, causing yellowing, and leading to premature leaf drop. This study investigated the biology and natural control factors of E. ceardi on Euphrates poplar trees in the National Botanical Garden of Iran during 2018 and 2019, with the aim of understanding its life cycle and evaluating the role of effective factors in controlling the pest population.
Methodology: Field and laboratory investigations were conducted to monitor pest population dynamics, nymphal damage, and natural enemies on 10–12 trees at intervals of 7–15 days.
Adult sampling involved shaking 20 branches (50 cm in length) from four cardinal directions of each tree into Schneider traps, along with the random collection of 20 additional branches (30 cm in length). In the laboratory, 80 leaves and 20 twig tips per tree were randomly selected and examined under a binocular microscope to record eggs, nymphs, galls, and parasitized nymphs. Specimens were either reared or preserved in 75%–80% ethanol. Additionally, to study the pest’s developmental stages under controlled conditions, 100 pairs of adults were released onto enclosed seedling twigs in the field.
Results: In the National Botanical Garden of Iran, E. ceardi adults appeared on P. euphratica trees from early March to late April, with slight variations between years due to weather conditions. Adults began feeding on newly emerged leaf buds from mid or late March, and females laid eggs on twigs, lateral buds, and both sides of young leaves. The average number o eggs per female was 75.03 ± 13.47 in 2018 and 63.71 ± 12.04 in 2019, with oviposition periods of 10.30 ± 1.98 days and 7.24 ± 1.58 days, respectively. Eggs hatched from late March or early April, with incubation periods of 10.38 ± 3.42 days in 2018 and 13.87 ± 4.23 days in 2019. The insect undergoes five nymphal instars. Nymphs, which feed on leaf sap, develop within galls on both leaf surfaces from late March or early April to mid November. Egeirotrioza ceardi overwinters as fifth-instar nymphs inside galls on dried leaves and completes one generation per year. The sex
ratio (male: female) was 1:1.44 in 2018 and 1:1.92 in 2019. More than ten predatory arthropod species were observed feeding on various life stages of E. ceardi. Additionally, birds andIranian Journal of Forest and Range Protection Research Vol. 22 No. (2), 2025 334 parasitoid wasps, particularly Psyllophagus spp. (Encyrtidae), were identified as natural enemies of the nymphs.
Conclusion: While climatic factors, particularly cold temperatures and heavy rainfall from late February to mid-April, played a major role in regulating E. ceardi populations, natural enemies had a limited impact on its control. In Tehran province, chemical control targeting adults, eggs, and first-instar nymphs before gall formation (mid March to late April) is recommended. Mechanical control, involving the collection and destruction of dried leaves from late autumn to late February, is also suggested as an effective management strategy.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Biology
-
Egeirotrioza ceardi
-
natural enemies
-
Populus euphratica Olive
-
Tehran Province
)