بررسی دیدگاه کارشناسان در مورد مشارکت جامعه محلی در اجرای اقدامات حفاظتی تنوع‌زیستی در منطقه حفاظت شده سرخ‌آباد استان زنجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموحته دکتری توسعه کشاورزی، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران

2 دانشیار ترویج کشاورزی و توسعه روستایی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران

10.22092/ijfrpr.2023.360284.1556

چکیده

یکی از رویکردهای مدیریتی در راستای حفاظت تنوع‌زیستی، مدیریت مشارکتی است. پژوهش حاضر با هدف شناخت مشارکت جامعه محلی در اجرای اقدامات حفاظت و مدیریت تنوع‌زیستی در منطقه حفاظت‌شده سرخ‌آباد استان زنجان انجام شد. پژوهش از یک روش تحقیق ترکیبی بهره گرفت. بدین صورت که ابتدا از طریق یک پژوهش کیفی اکتشافی، 32 نفر از کارشناسان اداره کل حفاظت محیط‌زیست، اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری، سازمان جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان با استفاده از شیوه نمونه‌گیری هدفمند در استان و شهرستانهای زنجان و طارم انتخاب شدند و جمع‌آوری داده‌ها از طریق انجام مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته پیرامون شاخص‌های اقدامات صورت گرفته در حفاظت از تنوع‌زیستی در منطقه صورت پذیرفت. در بخش کمی، پرسشنامه خودتکمیلی تهیه شد و داده‌ها با استفاده از یک روش‌شناسی پیمایشی گردآوری شدند. نتایج نشان داد، مشارکت جامعه محلی در اجرای اقدامات حفاظت و مدیریت تنوع‌زیستی، بیشتر در سطح یک مشارکت (مشارکت دستکاری شده) و سطح دو مشارکت (صرفاً اطلاع‌رسانی به مردم) بوده است و به سطوح بالای مشارکت توجه نشده و یا بسیار کم توجه شده است. همچنین نتایج نشان داد بین مشارکت در اقدامات بهبود دهنده دانش و اجرای آن، و بین مشارکت در اقدامات تنوع‌ساز و بهبود دهنده معیشت و اجرای آن ارتباط مثبت و معنادار وجود داشت. بنابراین، ضرورت دارد که اقدامات حفاظت و مدیریت تنوع‌زیستی، با نگاهی جامع‏تر، چند بعدی و براساس تقویت مشارکت جوامع محلی و انسجام‌بخشی فعالیت‌های سازمان‌ها و کنشگران مختلف در جهت حفاظت و احیای اکوسیستم‌ها و گونه‌های مناطق حفاظت شده انجام شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Specialists’ views on local communities’ participation in the biodiversity conservation interventions of the Sorkhabad Protected Area in the Zanjan Province

نویسندگان [English]

  • Parvaneh Safarialamouti 1
  • Esmail Karamidehkordi 2
1 PhD Graduate of Agricultural Development, Department of Agricultural Extension, Communication and Rural Development, Faculty of Agriculture, the University of Zanjan, Iran
2 Associate Prof., Agricultural Extension and Rural Development, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Iran
چکیده [English]

Participatory management is one of biodiversity conservation approaches. This research assesses specialists’ views on local communities’ participation in biodiversity conservation activities using a mixed quantitative and qualitative methodology. Before quantitative research, an exploratory qualitative stage was conducted and a sample of 32 specialists from the Environment Administration, the Natural Resources and Watershed Management Administration, the Agriculture-Jahad Organization, and the Research and Education Center of Agriculture and Natural Resources in the Zanjan Province, Zanjan and Tarom Townships, and their relevant counties and sub-counties of the Sorkhabad Protected Area, were selected through the purposeful sampling technique. Qualitative data collection was done through semi-structured interviews about indicators of biodiversity conservation activities in the region. In quantitative part, a descriptive-correlational survey was conducted to collect data by a self-completion questionnaire. The results showed that the communities have mostly participated in biodiversity conservation activities in a passive way (manipulated involvement) and at the informing level, while the higher levels of participation have been neglected. Moreover, a significantly positive relationship existed between participation in knowledge-improving measures and its implementation, and between the participation in diversification and livelihood-improving measures and its implementation. It is essential to implement biodiversity conservation and management by a comprehensive and multi-dimensional governance, strengthening local communities’ participation, and coordinating the activities of various organizations and actors to conserve and restore ecosystems and species of protected areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biodiversity
  • Ecosystem
  • Environment
  • Participation
  • Zanjan

مراجع

- Augustine, D., Davidson, A., Dickinson, K., & Van Pelt, B. 2019. Thinking Like a Grassland:  Challenges and Opportunities for Biodiversity Conservation in the Great Plains of North America. Rangeland Ecology & Management.doi:https://doi.org/10.1016/j.rama.2019.09.001
-Bélanger, J., & Pilling, D. 2019. The state of the world’s biodiversity for food and agriculture. Rome: FAO Commission on Genetic Resources for Food and Agriculture Assessments.
- Bodin, Ö., & Crona, B. I. (2009). The role of social networks in natural resource governance: What relational patterns make a difference? Global Environmental Change, 19(3), 366-374. doi:https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2009.05.002
- Borg, R., Toikka, A., & Primmer, E. 2015. Social capital and governance: a social network analysis of forest biodiversity collaboration in Central Finland. Forest Policy and Economics, 50, 90-97. doi:https://doi.org/10.1016/j.forpol.2014.06.008
- Darvishi, A., Ghorban, M., Fakheran, S., & Soffianian, A. 2014. Network Analysis and Key Actors Toward Wildlife Management (Case Study: Habitat of Caucasian Black Grouse, Arasbaran Biosphere Reserve) Applied Ecology Isfahan University Of Technology, 3(9), 29-41. (In Persian)
- Estelaji, A. (2012). Examining the model of rural management in Iran with an emphasis on the local and cooperative management of Dehyari. Journal of Geography, 10(32), 239-258. (In Persian)
- Gatiso, T. T., Kulik, L., Bachmann, M., Bonn, A., Bösch, L., Freytag, A., . . . Kühl, H. S. 2022. Sustainable protected areas: Synergies between biodiversity conservation and socioeconomic development. People and Nature, 4(4), 893-903. doi:https://doi.org/10.1002/pan3.10326
- Ghorbani, M., Salari, F., Hamidian, A., & Nasri, M. 2016. The Analysis of Local Benefesheries’ Network Toward Improvement of Resilience and Sustainable Natural Ecosystems Management (Case Study: Gor-Gu Region, Boyer Ahmad District). Journal of Natural Environment, 69(2), 469-486. doi:10.22059/jne.2016.59759. (In Persian)
- Htay, T., Htoo, K. K., Mbise, F. P., & Røskaft, E. 2022. Factors Influencing Communities’ Attitudes and Participation in Protected Area Conservation: A Case Study from Northern Myanmar. Society & Natural Resources, 35(3), 301-319. doi:10.1080/08941920.2022.2032515
- Karamidehkordi, E., Mansori Nejad, R., & Rahimian, J. 2017. Participation of Rural Communities in Decision Making, Monitoring and Evaluation of the Oak Forest trees Dieback Management in the Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province. Forest and Range Protection Research, 15(2), 156-175. doi:10.22092/ijfrpr.2018.115707 (In Persian)
- Karimi, K., & Karamidehkordi, E. 2015. Rangeland Use and Necessity of Diversification of Rural Households’ Livelihoods, a case study in the Mahneshan Township Rangeland Use and Necessity of Diversification of Rural Households’ Livelihoods. Rural Research, 6(2), 343-368. doi: 10.22059/jrur.2015.54911(In Persian)
- Lindsay. C, S., & Jouni, P. 2013. Participation in environmental conservation and protected area management in Romania: A review of three case studies. Environmental Conservation, 40(2), 138-146. doi:https://doi.org/10.1017/S0376892913000039.
- Méndez-López, M. E., García-Frapolli, E., Pritchard, D. J., Sánchez González, M. C., Ruiz-Mallén, I., Porter-Bolland, L., & Reyes-Garcia, V. 2014. Local participation in biodiversity conservation initiatives: A comparative analysis of different models in South East Mexico. Journal of Environmental Management, 145, 321-329. doi:https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2014.06.028
- Naderi, M., Ghorbani, M., & Yavari, A. 2016. Network analysis and organizational cohesion in Sorkheh Hesar National Park Co-management Natural Environment, 69(2), 519-530. doi:10.22059/jne.2016.59762. (In Persian)
- Renner, I., Emerton, L., & Kosmus, M. 2018. Integrating Ecosystem Services into Development Planning A stepwise approach for practitioners (A. v. Bertrab & L. Emerton Eds.). Bonn and Eschborn, Germany: Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH.
- Schultz, M. 2016. Social-Ecological Assessments–examples of processes, tools, indicators and metrics. swed: Stockholm Resilience Center.
- Stringer, L. C., Scrieciu, S. S., & Reed, M. S. 2009. Biodiversity, land degradation, and climate change: Participatory planning in Romania. Applied Geography, 29(1), 77-90. doi:https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2008.07.008
- UN. 2018. Sustainable Development Goal 15. https://sustainabledevelopment.un.org/sdg15. 
- United Nations. 2021. The Sustainable Development Goals Report 2021. Retrieved from New York: https://unstats.un.org/sdgs/report/2021
- Villamor, G. B., Palomo, I., Santiago, C. A. L., Oteros-Rozas, E., & Hill, J. 2014. Assessing stakeholders' perceptions and values towards social-ecological systems using participatory methods. Ecological Processes, 3(1), 22. doi:10.1186/s13717-014-0022-9
- Ward, C., Holmes, G., & Stringer, L. 2018. Perceived barriers to and drivers of community participation in protected-area governance. Conservation Biology, 32(2), 437-446. doi:https://doi.org/10.1111/cobi.13000

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 04 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 06 اسفند 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار