معرفی دو گونه قارچ عامل بیماری سفیدک پودری درختان بلوط در جنگل‌های آذربایجان غربی و کردستان

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز، ص. پ. 141- 53555

چکیده

طی بازدیدی که در مهر ماه 1384 از مناطق جنگلی استان های آذربایجان غربی و کردستان به‌عمل آمد، نمونه هایی از برگ‌های درختان بلوط موجود در این جنگل‌ها که به ظاهر علایم سفیدک پودری داشتند، جمع آوری گردید. در میان سه گونه بلوط موجود در این جنگل‌ها (Quercus brantii Lindl.، Q. infectoria Oliv. وQ. libani Oliv.)، بیماری سفیدک پودری تنها روی گونة Q. infectoria مشاهده گردید. نتیجة بررسی های میکروسکوپی منجر به شناسایی دو گونه قارچ عامل بیماری سفیدک پودری گردید که مشخصات آنها به شرح زیر است:
1. Erysiphe  alphitoides(Griffon & Maublance) Braun & Takamatsu var. alphitoides
    Syn. : Microsphaera  alphitoides Griff. &  Maub. var. alphitoides
علایم بیماری روی هر دو سطح برگ‌ها و بیشتر در سطح رویی و به صورت لکه های درشت و به هم چسبیده و در بعضی موارد به صورت گسترده و به رنگ سفید مایل به خاکستری بود. مشخصات این قارچ با صفات قید شده توسط براون (1987) برای قارچ Microsphaera alphitoides var. alphitoides با تفاوت اندکی در تعداد آسک ها و آسکوسپورها مطابقت داشت، به طوری‌که در نمونه های مورد بررسی، تعداد آسک ها 12 – 3 و تعداد آسکوسپورها 8 – 2 عدد بود ولی در منبع ذکر شده، تعداد آنها به ترتیب 16 – 5 و 8 – 6 (-4) عدد قید شده است. با توجه به تغییراتی که در نتیجة مطالعات تبار شناسی، توسط براون و تاکاماتسو (2000) در مورد برخی جنس های خانوادة Erysiphaceae  داده شده است نام این قارچ نیز در جنس Erysiphe و با نام Erysiphe alphitoides var.  alphitoides  قابل قبول می باشد.
نمونه‌های بررسی شده در مورد Q. infectoria به این شرح می‌باشد: آذربایجان غربی، 26 کیلومتری جادة پیرانشهر به سردشت، قبرحسین (پردانان)، ارتفاع 1440 متری، 12/7/84، جمع آوری توانایی و زرگران، (1003F315) کردستان، 16 کیلومتری جادة بانه به مهاباد، کانی سور، ارتفاع 1550 متری، 11/7/84، جمع‌آوری توانایی, (1003F315). کردستان، 8 کیلومتری جادة مریوان به سقز، ابتدای جادة روستای گماره لنگ، ارتفاع 1480متری، 10/ 7/84، جمع آوری توانائی و فاتحی، (1006F315).
2. Phyllactinia guttata (Wallr. : Fr.) Lev.
علایم بیماری به صورت لکه هایی به رنگ سفید مایل به زرد بود که تنها در سطح پشتی برگ‌ها و به طور خیلی محدود مشاهده گردید. مشخصات این قارچ با صفات ارائه شده برای قارچ Phyllactinia guttata توسط براون (1987) کاملاً تطبیق داشت.
نمونة بررسی شده روی Q. infectoria به این شرح می باشد کردستان، 2 کیلومتری جادة بانه به مهاباد، ارتفاع 1450 متری، 11/7/84، جمع آوری توانایی، (1103F315).
در بین دو گونه قارچ شناسایی شدة فوق، Erysiphe alphitoides var. alphitoides روی Q. castaneifolia از شمال کشور (ارشاد، 1374) و توسط سپهوند (1378) روی Q. infectoria از جنگل‌های استان لرستان و توانائی و همکاران (1384) روی Q. macranthera، Q. cf. komarovii و Q. petraea از جنگل‌های ارسباران آذربایجان شرقی گزارش شده است، ولی روی Q. infectoria برای استان های  آذربایجان غربی و کردستان گزارشی جدید محسوب می شود.
قارچ Phyllactinia guttata نیز پیش از این روی Quercus sp. (ارشاد، 1374) و روی Q. petraea توسط توانایی و همکاران (1384) از جنگل‌های ارسباران آذربایجان شرقی گزارش شده است، ولی تا به حال گزارشی از حضور این قارچ روی Q. infectoria از ایران و جهان به‌دست نیامده است و بنابر این، Q. infectoria به عنوان میزبان جدیدی (Matrix nova) برای قارچ  Phyllactinia guttata معرفی می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله توانایی و همکاران (1384) مراجعه شود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Report of two fungi causing powdery mildew on oak trees in forests of West Azarbaijan and Kordestan provinces

نویسنده [English]

  • Gh. Tavanae
چکیده [English]

In October 2005, specimens of powdery mildew were collected on oak trees from West Azarbaijan and Kordestan provinces forests. There are three species of oak trees in these forests as follows, Quercus brantii Lindl. , Q. infectoria Oliv. and Q. libani Oliv. , but symptoms of disease had seen only on Q. infectoria leaves. During the survey, two species of fungi causing powdery mildew were identified as follows:
1- Erysiphe alphitoides var. alphitoides  
Mycelium on leaves, amphigenous, mostly on upper surfaces, forming patches or effused, grayish white, conidia ellipsoid-ovoid to doliform, (24-) 27-33 (-36) × 12-22.5 μm, cleistothecia subgregarious to gregarious, dark brown, (72-) 88-132 (-152) μm, appendages (4-) 6-15 (-25) in number, (60-) 80-140 (-180) μm in diameter, equatorial, hyaline, aseptate, apex 3-6 times dichotomously branched, branches close and regular, tips of the ultimate branches recurved when mature, asci 3-9 (-12) in number, sessile or with short stalks, (45-) 56-64 (-72) × (32-) 36-48 μm, ascospores (2-) 3-7 (-8) in each ascus, ellipsoid to ovoid, (15-) 18-21 (-25.5) × 9-15 μm.
These characters with slight differences in number of asci and ascospores were the same as that Braun (1987) had said for Microsphaera alphitoides var. alphitoides, however, in the studied specimens, asci and ascospores number was 3-12 and 2-8 respectively, but the above mentioned number in the Braun key (1987) are 5-16 and (4-)6-8 . According to the recent changes-based on phylogenic surveys-on the taxonomy of some Erysiphaceae proposed by Braun and Takamatsu (2000), this species is accepted as Erysiphe alphitoides var. alphitoides.
Specimens examined: on Quercus infectoria, West Azarbaijan, between Piranshahr and Sardasht, Qabr Hossein, 1440m, 4 October, 2005, Tavanaei & Zargaran, (315F1001). Kordestan, between Baneh and Mahabad, Kanisoor village, 1550m, 3 October, 2005, Tavanaei, (315F1003). Kordestan, between Saqqez and Baneh, near the Gemareh leng village, 1480m, 2 October, 2005, Tavanaei & Fatehi, (315F1006).
2- Phyllactinia guttata (Wallr. : Fr.) Lev.
Mycelium forming on lower surfaces of leaves, spots yellowish white, conidia clavate to fusiform, 44-64
(-76) × (12-) 16-24 μm, cleistothecia subgregarious, mostly not mature, mature ascocarps (180-) 220-260 μm in diameter, peridium cells irregularly polygonal, appendages 4-9, equatorial, acicular, with basal swelling, bulbous base 36-60 μm in diameter, appendages lenth 140-360 μm, asci with short or long stalks, 13-19 in each ascocarps, 68-100 × 28-40 μm , 2 spored, ascospores ellipsoid to ovoid, 28-40 × 16-22 μm in diameter.
The mentioned attributes were according completely to characters of Phyllactinia guttata  that described by Braun (1987).
Based on available literatures, the fungus Phyllactinia guttata don’t reported on Q. infectoria previously in all over the world, thus, Q. infectoria is reported as a Matrix novafor mentioned fungus.
Specimens examined: on Quercus infectoria, Kordestan, near the Baneh, 1450m, 3 October, 2005, Tavanaei, (315F1101).
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oak
  • Powdery mildew
  • Quercus infectoria
  • Erysiphe alphitoides
  • Phyllactinia guttata
- ارشاد، ج.، 1374. قارچ های ایران. انتشارات سازمان تحقیقات- آموزش و ترویج کشاورزی، شماره 10، تهران، 874 صفحه.
- توانائی، غ.، فضلعلی، ی. و خداپرست، س. ا.، 1384. بررسی بیماری سفیدک پودری درختان بلوط در جنگل های ارسباران. مجله پژوهشی تحقیقات حمایت و حفاظت جنگل ها و مراتع ایران، 3 (1): 69- 83 .
-  سپهوند، ک.، 1378. بررسی وضعیت جنگل‌های بلوط استان لرستان از لحاظ آلودگی به سفیدک حقیقی. خلاصه مقالات نخستین همایش ملی گیاهپزشکی بلوط و بنه در عرصة زاگرس، خرم آباد لرستان، صفحه 25.
- Braun, U., 1987. A monograph of the Erysiphales (Powdery mildews). J. Cramer Publication, in der Gebruder Borntrager Verlagsbuch handlung, Berlin-Stuttgart, Germany, 700 p.
- Braun, U. and Takamatsu, S., 2000. Phylogeny of Erysiphe, Microsphaera, Uncinula (Erysipheae) and Cystotheca, Podosphaera, Sphaerotheca (Cystotheceae) inferred from rDNA ITS sequences- some taxonomic consequences. Schlechtendalia, 4: 1-34.