زیست‌شناسی و تغییرات جمعیت سوسک شاخک بلند سارتاAeolesthes sarta در اصفهان

مظاهری, افسانه; حاتمی, بیژن; خواجه علی, جهانگیر; صادقی, سید‌ابراهیم; نمازی, یوسف

زیست‌شناسی و تغییرات جمعیت سوسک شاخک بلند سارتاAeolesthes sarta در اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان. ص. پ: 84156

² گروه تحقیقات حمایت و حفاظت، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ص. پ: 116-13185

³ سازمان پارکها و فضای سبز استان اصفهان

چکیده

زیست‌شناسی و تغییرات جمعیت سوسک شاخک بلند سارتاAeolesthes sarta Solsky (Col., Cerambycidae) در سالهای 1383 و 1384 هر دو هفته یک بار و در مراحل حساس زندگی آفت، هر هفته با قطع یک درخت کامل و نیز دو شاخه اصلی از دو درخت دیگر اوجا، مطالعه شد. با شکافتن قطعات بریده شده، وضعیت آفت از نظر تعداد تخم، لارو، شفیره و حشرات کامل ثبت گردید. تعداد و طول نسل آفت نیز با آلودهسازی مصنوعی 35 اصله درخت سالم در شرایط کنترل شده به دقت تعیین شد. روند خروج حشرات کامل از محلهای زمستانگذرانی با بازدید روزانه از تنه و شاخههای بریده درختان آلوده داخل قفس بررسی گردید. نتایج نشان داد که اولین حشرات کامل اواسط فروردین از محفظه شفیرگی خارج شدند و روند خروج تا پایان اردیبهشت ادامه یافت. اوج تخمریزی آفت در اواسط اردیبهشت، تقریباً 2 هفته پس از اوج خروج حشرات کامل، مشاهده شد. در مجموع دوره تخمریزی حدود 50 روز به طول انجامید. اواسط اردیبهشت لاروهای سن اول ظاهر شدند و در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد بیشترین تراکم را داشتند. بیشترین فراوانی لاروهای جدید در دهه سوم خرداد و اوج فراوانی شفیرهها اواسط شهریور بود. دوره شفیرگی حدوداً 2 هفته برآورد گردید. اولین حشرات کامل نسل جدید دهه اول شهریور در محفظههای شفیرگی ظاهر شدند و اوج تشکیل آنها اوایل آبان بود. دوره رشد و نمو لاروی در لاروهایی که در سال اول به شفیره تبدیل شدند، به طور میانگین به 158 روز و برای لاروهای دوساله حداکثر به 484 روز رسید. بنابراین، دوره یک نسل آفت 1 یا 2 سال تعیین شد، به نحویکه 35 درصد جمعیت چرخه زندگی خود را در یک سال و 65 درصد باقیمانده در دو سال تکمیل نمودند. زمستانگذرانی این آفت نیز به صورت لارو و حشره کامل بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Biology and population changes of Sarta longhorned beetle, Aeolesthes sarta (Col.: Cerambycidae), in Isfahan

نویسندگان [English]

A. Mazaheri ¹
B. Hatami ¹
J. Khajehali ¹
S.E. Sadeghi ²
Y. Namazi ³

چکیده [English]

To study the biology and population changes of Sarta longhorned beetle, Aeolesthes sarta Solsky (Col., Cerambycidae), a whole tree and two main branches of two other trees of Ulmus carpinifolia were cut biweekly.In crucial life stages of the pest, samples were collected weekly during 2004-2005. The trunk and branches were severed and splited and the number of eggs, larvae, pupae and adults were recorded. The pest generation was carefully determined by artificial infestation of 35 intact trees in controlled conditions. The trend of overwintered adult emergence was evaluated by daily inspection of the infested logs in the cages. Results showed that the first overwintering adults emerged in early April until late May. Oviposition peaked in early May, 2 weeks after the adult emergence peak. The oviposition period was 50 days. The first instar larvae appeared in early May and peaked in late May. The young larvae were abundant in early June and pupae peaked in early September. Pupal development lasted two weeks. Initially, new adults appeared in pupal cells in late August and peaked in late October. The average larval development time for the larvae which pupated in the same year was 158 days, whereas of two years old larvae were 484 days. Therefore, generation time was determined 1 or 2 years. Thirty five percent of the insect population completed their life cycle in one year and the rest in two years. The pest overwintered as adults as well as larval stages.

کلیدواژه‌ها [English]

CERAMBYCIDAE
Sarta longhorned beetle
Aeolesthes sarta
biology
Population change

مراجع

- افشار، ج.، 1323. نامهای علمی بعضی از سخت‌بالپوشان ایران و اهمیت آنها در کشاورزی. نشریات آزمایشگاه بررسی آفات گیاهان، وزارت کشاورزی، تهران، 222 صفحه.

- رجبی، غ. ر.، 1370. حشرات زیانآور درختان میوه سردسیری ایران، جلد اول (چاپ دوم) سخت‌بالپوشان. انتشارات مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی، وزارت کشاورزی، تهران، 221 صفحه.

- عادلی، ا. و. و یخکشی، ع.، 1354. حمایت جنگل، انتشارات دانشگاه تهران، 266 صفحه.

- عبایی، م.، 1378. آفات درختان جنگلی و درختچه‌های جنگلی و غیرمثمر. سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریها، وزارت کشاورزی، تهران، 178 صفحه.

- فرآشیانی، م. ا.، 1381. بررسی بیولوژی سوسک شاخک بلند سارتا Aeolesthes sarta در استان تهران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، ش طرح 0908-0310990100- 76 (چاپ نشده).

- فرآشیانی، م. ا.، شامحمدی، د. و صادقی، س. ا.، a1379. بررسی آزمایشگاهی زیست‌شناسیAeolesthes sarta Solsky (Coleoptera: Cerambycidae). نامه انجمن حشرهشناسی ایران،20 (1): 79-89 .

- فرآشیانی، م. ا.، شامحمدی، د.، صادقی، س. ا.، رشتی، س. س. و باب المراد، م.، b1379. مطالعه آزمایشگاهی بعضی از خصوصیات بیولوژیکی سوسک چوبخوار صنوبر Aeolesthes sarta در ایران. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاهپزشکی ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان، ص 136.

- فرآشیانی، م. ا.، صادقی، س. ا. و عبایی، م.، c1379. پراکنش جغرافیایی و میزبانهایAeolesthes sarta (Coleoptera: Cerambycidae) در ایران. نامه انجمن حشره‌شناسی ایران،20 (2): 81-95.

- فرحبخش، ق .ا.، 1342. فهرست آفات مهم نباتات و فرآورده‌های کشاورزی ایران. انتشارات سازمان حفظ نباتات، وزارت کشاورزی، تهران، 153 صفحه.

- مظاهری، ا.، حاتمی، ب.، خواجهعلی، ج.، صادقی، س. ا. و نمازی، ی.، 1385. تعیین میزان و شدت آلودگی گونههای درختی به سوسک شاخک بلند سارتا Aeolesthes sarta در فضای سبز شهر اصفهان. مجله تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 4 (2): 47-60.

- میرزایانس، ه.، 1329. فهرستی از اسامی سوسکهای شاخک بلند (Cerambycidae) ایران. مجله آفات و بیماریهای گیاهی، 10: 23-30.

- Ahmad, M. L., Hafiz, I. A. and Chaudhry M. I., 1977. Biological studies on Aeolesthes sarta Solsky attacking poplars in Pakistan. Pakistan Journal of Forestry, Vol. 27(3): 122-129.

- Bybee, L. F., Millar, J. G., Paine, T. D., Campbell, K. and Hanlon, C. C., 2004. Seasonal development of Phoracantha recurva and P. semipunctata (Coleoptera: Cerambycidae) in southern California. Environmental Entomology, 33: 1232-1241.

- Dent, D. R., 2000. Insect pest management. CABI Publishing, UK., 410 pp.

- EPPO, 2006. Data Sheets on Forest Pests. Aeolesthes sarta. Web version 2006-03. European and Mediterranean Plant Protection Organization. Available on-line at: http://www.eppo.org/insects/Aeolesthes_sarta/DSAELSSA.pdf. Accessed July 2006.

- Gao, R., Li, G., Wang, K. and Sun, J., 1997. The occurrence and population dynamics of adult Anoplophora glabripennis (Coleoptera: Cerambycidae). Forest Research, 10(6): 619-623.

- Hanks, L. M., Millar, J. G. and Paine, T. D., 1998. Dispersal of the eucalyptus longhorned borer (Coleoptera: Cerambycidae) in urban landscapes. Environmental Entomology, 27(6): 1418-1424.

- McCullough, D. G., Smitley, D. R. And Poland, T. M., 2004. Evaluation of insecticides to control emerald ash borer (EAB) adults and larvae. Snmmary of research conducted in 2003. Available on-line at: http://www.emeraldashborer.info/treatment.cfm. Accessed 26 February 2006.

- Pedigo, L. P., 1999. Entomology and pest management, third edition. Prentice Hall, Upper saddle River, NJ.

- Poland, T. M., Haack, R. A. and Petric, T. R., 2001. Evaluation of systemic insecticides to control Anoplophora glabripennis (Motsch.) (Coleoptera: Cerambycidae): 105-106. In: Fosbroke, S. C. and Gottschalk, K. W. (Eds.) proceedings of U.S. Department of Agriculture Interagency Research Forum on Gypsy Moth and Other Invasive Species. GTR-NE-285. U.S. Dep. Agric., Newton Square, PA.

- Smith, M. T., Bancroft, J., Li, G., Gao, R. and Teale, S., 2001. Dispersal of Anoplophora glabripennis (Cerambycidae). Environmental Entomology, 30: 1036-1040.

- Smith, M. T., Tobin, P. C., Bancroft, J., Li, G. and Gao, R., 2004. Dispersal and spatiotemporal dynamics of Asian longhorned beetle (Col., Cerambycidae) in China. Environmental Entomology, 33: 435-442.

Wang, B., Gao, R., McLane, W.H., Cown, D.M., Mastro, V.C., Reardon, R.C., Poland, T.M., Haack, R.A., 2002. Evaluation of insecticides for controlling the Asian longhorned beetle, Anoplophora glabripennis – a synthesis presentation: 97-99. In: Fosbroke, S.C.L. and Gottschalk, K.W. (Eds.), proceedings of U.S. Agriculture Interagency Research Forum on Gypsy Moth and Other Invasive Species. U.S. Dep. Agric., Newton Square, PA.