علل تخریب پوشش‌های درختی ناحیه هرمزگان و شیوه های احیاء آنها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. صندوق پستی، 116-13185، تهران، ایران

چکیده

بروز انواع خشکیدگی در گونه‌های درختی پوشش‌های طبیعی سواحل جنوب کشور بخصوص گونه‌های جنس آکاسیا طی چند سال اخیر، اذهان دست اندرکاران و دوست‌داران منابع طبیعی را در این مناطق مغشوش نموده است و پیوسته آنها را برآن داشته تا علت و یا علل این پدیده را شناسایی تا بتوانند با اتخاذ  راه حل‌های مناسب، ضمن جلوگیری از نابودی پوشش‌های محدود و بعضا" نادر این ناحیه که نقش ارزنده‌ای در حفظ آب و خاک، تعدیل شرایط سخت محیطی و تآمین علوفه دام‌ها منطقه دارد، اقداماتی در جهت احیاء آنها نیز بردارند. با عنایت به دغدغه موجود، سعی گردید ضمن تفحص در تحقیقات انجام شده در منطقه و مناطق مشابه در دیگر کشورها، بدون هیچ پیش‌داوری کلیه عوامل مختلف رویشگاهی را در 6 محل مورد مطالعه و بررسی قرارداده و با مقایسه با سایر رویشگاه‌های مشابه، علل خشکیدگی گونه‌های درختی و درختچه‌ای را در محدوده استان هرمزگان مورد شناسایی قرار داده تا بتوان با توجه به شرایط و امکانات و همچنین خصوصیات اکولوژیک، مناسب‌ترین شیوه‌های مدیریتی معرفی گردند. نتایج بررسی‌ها نشان داده که عوامل خشکی و کمبود رطوبت، کهولت سن و دیرزیستی، عدم تجدیدحیات و ناقص بودن هرم سنی، چرای مفرط و دائم دام، عملیات عمرانی، فرسایش خاک و عمیق شدن زهکش‌ها، شور شدن اراضی و حذف بعضی از عناصر جانوری، بیشترین نقش را در وضعیت پیش آمده دارا بوده که در نقاط مختلف شدّت و حدّت آنها متفاوت می‌باشد. جهت احیاء این رویشگاه‌ها، استفاده از شیوه‌های ذخیره رطوبت، جنگل کاری با گونه‌های مناسب، کنترل چرای دام و بکارگیری ملاحظات زیست‌محیطی در زمان اجرای طرح‌های عمرانی از مهمترین اقداماتی است که در شرایط فعلی قابل توصیه می‌باشند.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tree cover decline in Hormozgan province: contributing factors and management practices

نویسنده [English]

  • H. Keneshloo
چکیده [English]

Recent occurrence of tree decline affecting natural forest tree stands, particularly Acacia species in southern coasts of Iran has evoked local authorities to find out attributing factors and take appropriate steps to launch restoration programs and revive these limited and dispersed vegetations which have great impact on soil & water conservation and livestock fodder supply. To overcome the problem, first research findings at local and international levels for similar sites were surveyed. Then all growing factors in six selected sites were investigated and compared with the similar localities at different regions. This helped to figure out the causes of tree decline at Hormozgan province and adopt appropriate management approaches based on prevalent conditions, facilities and ecological characters.The results showed that prominent factors with combined effect include: drought and water stress, over maturity, lack of natural regeneration, overgrazing of livestock, development programs, soil erosion, deepening drain channels and soil salinity development. The most important action plans at the moment to restore the natural tree stands include: provide and modify water catchments systems,
re-plantation with proper tree species, manage livestock grazing and apply environmental considerations in all development projects.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hormozgan
  • decline
  • tree cover
  • Acacia
- حمزه، ب.، 1374.  جوامع گیاهی جزیره قشم، ارتباط آنها با برخی عوامل اکولوژیک و نقشه پوشش گیاهی. دانشکده علوم، دانشگاه تهران.
-کنشلو، ه.، 1377.  نگرشی بر سیمای منابع طبیعی سواحل جنوب کشور . موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 1377-188.
- Aubreville, A., 1949. Climats forêt et désertification de l`Afrique tropical. Paris. 351p.
- Brown, G. and Sakkir, S., 2004. The vascular plants of AbuDhabi Emirate.  Environmental Research and Wildlife Development Agency. Version 1.2. 4, 5, 6, 19 p.
- Charles, A.F.and Han Olff. 1999. Changes in the woody component of an East African savanna during 25 years. Wageningen Agricultural University, Department Sciences. Journal of Tropical Ecology, 15(5): 545-564.
- Christina, S., 1992. Dynamics of Savanna Ecosystems. Department of Ecological Botany, UppsalaUniversity. J., Veg., Sc., 3: 293-300.
- Hueck, K.,1957. Die ursprunglichkeit der brasillani schen campos cerrados, und neuer beobach tungen an ihren Sudgrenz. Erdkunde. 11. p. 193-203.
- Kaller, A., 2003. Growth pattern and production of woody vegetation in a semi-arid savanna in southern Botswana. Department of plant Biology Uppsala University , Sweden. 28p
-Leonard, J., 1991. Contribution a l`Etude de la Flore et de la végétation Des Désert D` Iran – Fascicule 1, 454p
- McGregor, D., 2008. Tropical land management. Semi arid tropical Soils and landuse problems. 105p.
- Mc Allister, D., Craig, J., Davidson, N., Murray, D. and Seddon, M., 2000. Biodiversity impact of Large dams. Word Commission on Dam. 66p.
- Obeid, M., and Mahmoud, A., 2006. The ecological relationships of the vegetation of Khartoum province. Department of Botany, Faculty of Science, University of Khartoum, Sudan. 23: 177-198.
- Obeid, M. and Mahmoud, A., 2006. Ecological studies in the vegetation of Sudan. J. Plant ecology. Springer Netherlands. 23: 177-198.
- Shaukat, A., 2006. The rangelands of the Arabian Peninsula. Coronation Road, Baulkam Hills, NSW 2153  Australia, 17: 179-94.