گزارش زنبور Bruchophagus abnormis Zerova 1984, (Hym.: Eurytomidae) از ایران

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع‎طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‎طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد،

2 مربی پژوهش، گروه تحقیقات حفاظت و حمایت مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران

3 استاد، گروه تحقیقات حفاظت و حمایت مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران

4 گروه تحقیقات حشره‌شناسی. مونتفریر، فرانسه

5 کارشناس‎ارشد مرتع‌داری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد

6 استادیار، بخش رده‌بندی حشرات مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی، تهران

چکیده

جاشیر(L.) Prangus ferulacea گیاهی چند‎ساله و دارای پراکنش وسیع در زاگرس و به‌ویژه در استان چهارمحال و بختیاری است. این گونه علاوه بر ارزش علوفه‌ای و دارویی، نقش مهمی را به واسطه ریشه‌های قطور در حفاظت خاک دارد (مقیمی، 1384). آفات مختلفی نظیر ساقه‌خوارها، برگخوارها و به‌ویژه بذرخوارها حیات و بقای این گونه را تهدید و مانع از زادآوری گیاه می‌شوند. در بررسی‌هایی که به‌منظور جمع‌آوری و شناسایی آفات بذرخوار گیاهان مرتعی طی سال‌های 1388-1387 در این استان انجام‌شد، نمونه‌هایی از بذرهای جاشیر از مرحله خمیری تا رسیدگی کامل بذرهای جمع‌آوری، شمارش و بذرهای آلوده به زنبور تعیین و میزان خسارت به صورت درصد محاسبه گردید. جهت خروج حشرات کامل، بذرهای آلوده در درون ظروف شیشه‌ای با درب توری در آزمایشگاه قرار داده‎ شد و حشرات کامل زنبور خارج شده برای شناسایی در الکل 70 درصد نگهداری شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان‌داد زنبور متعلق به خانواده Eurytomidae است. این گونه تحت نام علمی Bruchophagus abnormis Zerova ,1984 شناسایی‎گردید. این گونه قبلاً فقط از کشور قزاقستان از روی بذرهای Trigonella arcuata C. A. Mey  گزارش شده‌است (Zerova,1989). سوراخ‌های خروجی حشرات کامل روی غلاف گیاه میزبان به صورت گرد است. میزان خسارت این زنبور به طور متوسط 13-8 درصد بود. علاوه بر جاشیر، این زنبور از روی بذرهای گیاه مرتعی ترشک بختیاری (Rumex ponticus (E. H. L. Krause جمع‌آوری و شناسایی‎گردید. نمونه‌ زنبور شناسایی شده در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرکرد نگهداری می‌شود. این اولین گزارش زنبور برای فون ایران می‎باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Report of Bruchophagus abnormis Zerova 1984 , (Hym.: Eurytomidae) from Iran

نویسندگان [English]

  • F. Haghighian 1
  • H. Yarmand 2
  • S. E. Sadeghi 3
  • G. Delvare 4
  • H. Shirmardi 5
  • H. Lotfalizadeh 6
  • V. R. Moniri 2
چکیده [English]

Prangus ferulacea L.is a prennial plant widely distribute in Zagros Mountains, especially in Chaharmahal & Bakhtiary province. Further to fodder and medicinal values the plant can help to control soil erosion through its deep root system (Moghimi 1384). This species is infested by a diverse group of insect pests include stem borers, defoliators and in particular seed bugs which collectively threaten its survival. In the course of surveys conducted to collect and identify seed affecting pests of Prangus ferulacea L,in 2009-2010, premature to fully formed seeds  were collected, counted and examined for wasp infection percentage. To collect adult wasp, seed samples were stored in glass jars in the laboratory and the emerging adults were kept in 70% alcohol for identification. The results revealed this wasp as Bruchophagus abnormis Zerova 1984. It has been recorded previously only on Trigonella arcuata C.A.Mey in Kazakhstan (Zerova, 1988). Exit holes of adult insect are round in appearance on infected seeds. Seed damage averaged 8-13percent. Further to P. ferulacea, the wasp was collected from Rumex ponticus E.H.L. Krase seeds as well. The collected specimens are presently maintained in the Agricultural and Natural Resources Research Center of Chaharmahal & Bakhtiary in Shahrekord. This is the first report of the wasp for Iranian insect fauna.   
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wasp
  • Bruchophagus abnormis
  • Prangus ferulaceae
  • Damage
  • Chaharmahal
  • Bakhtiary province
- مقیمی، ج.، 1384. معرفی برخی گونه‌های مهم مرتعی مناسب برای توسعه و اصلاح مراتع ایران. انتشارات آرون، 672 صفحه .
- Zerova, M. D. 1989. The main trends of evolution and the system of Chalcids of the family Eurytomidae. Entomological Review, 68: 102-123.