سمیت تنفسی دو گونه اکالیپتوس علیه شپشه قرمز آرد Tribolium castaneum (Herbst) (Coleoptera: Tenebrionidae) به صورت اسانس خالص و فرمولاسیون نانو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

2 استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

3 استادیار پژوهش، بخش تحقیقات حمایت و حفاظت، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران ، ایران

4 دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات آفت کش ها، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/ijfrpr.2024.362690.1587

چکیده

سابقه و هدف
شپشه قرمز آردTribolium castaneum (Herbst) (Tenebrionidae)  یکی از آفات مهم محصولات انباری مختلف به ویژه غلات در سراسر جهان می باشد. در سال های اخیر برای کاهش استفاده از آفت کش های شیمیایی، اسانس های گیاهی مورد توجه قرار گرفته اند. اما اسانس ها علیرغم پتانسیل مناسب، دوام کمی دارند و سمیت آنها در زمان کوتاهی پس از کاربرد کاهش می یابد. تهیه فرمولاسیون های نانوکپسول اسانس های گیاهی می توانند کارایی آنها را در کنترل آفات انباری با افزایش سمیت و دوام آنها افزایش دهند. این پژوهش با هدف تهیه فرمولاسیون نانوکپسول اسانس دو گونه اکالیپتوس Eucalyptus camaldulensis Dehnh.  و Eucalyptus globulus Labill. و مقایسه میزان کشندگی تنفسی این فرمولاسیون و اسانس معمولی آنها روی افراد بالغ T. castaneum انجام شد.
مواد و روش ها
برگ­های هر دو گونه اکالیپتوس از ایستگاه اکالیپتموم تحقیقات زاغمرز در جنوب شهرستان بهشهر استان مازندران در مرداد ماه 1397جمع آوری شدند. اسانس­گیری برگ های خشک به روش تقطیر با آب و شناسائی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس با استفاده از دستگاه GC-MS انجام شد. نانو کپسول از نوع آلژینات سدیم با استفاده از سورفکتانت های پایه آبدوست تهیه شد. بررسی سطح و شکل شناسی دیواره نانوکپسول­ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی عبوری انجام شد. همچنین توزیع اندازه ذرات نانوکپسول نیز تعیین شد. آزمایش­های سمیت تنفسی به صورت جداگانه برای اسانس و نانوکپسول اسانس هر دو گونه اکالیپتوس در چهار غلظت و در زمان های 24، 48 و 72 ساعت پس از اعمال تیمارها همراه با شاهد در دمای 25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 65 درصد در تاریکی انجام شد. برای محاسبه LC10 ، 25 LC، LC50 و 95 LC از نرم افزار Poloplus استفاده شد.
نتایج و یافته ها
نتایج نشان داد تعداد ترکیبات موجود در اسانس­های گونه E. globulus بیشتر بود. مهم ترین ترکیبات اسانس دو گونه اکالیپتوس متعلق به ترپن ها بود و به ترتیب 1,8-cineole،Limonene و pinene - α مهم­ترین ترپن های موجود در اسانس E. globulus وE.camadulensis  بودند. نتایج بدست آمده در تصویر میکروسکوپ الکترونی عبوری نشان داد، نانوکپسول­های حاوی اسانس اکالیپتوس دارای ابعادی در مقیاس نانو هستند. میانگین توزیع اندازه ذرات برای نانوکپسول اسانسE. globulus  و E. camadulensisحدود 150 و 100 نانومتر به ترتیب تعیین شد. اسانس گونه E.globulus دارای سمیت بیشتری نسبت به اسانس گونه E.camadulensis بود. میزان  LC50 در زمان های 24، 48 و 72 ساعت پس از تیمار برای نانوکپسول اسانس E. globulus، نانوکپسول اسانس  E. camaldulensis، اسانس E. globulus و اسانس E. camaldulensisبه ترتیب 9/5، 60/4، 8/3 میکرولیتر بر لیتر، 5/9، 67/8، 7/6 میکرولیتر بر لیتر، 93/10، 63/9، 7/5 میکرولیتر بر لیتر و 09/15، 86/12، 2/8 میکرولیتر بر لیتر بود. براساس نتایج در فرمولاسیون نانوکپسول اسانس هر دو گونه در مقایسه با اسانس خام، میزان LC50 کاهش یافت و دوام اسانس کپسوله شده نیز افزایش یافت.
نتیجه گیری
براساس نتایج نانوکپسول کردن اسانس هر دو گونه اکالیپتوس سمیت تنفسی اسانس را از طریق افزایش سمیت و رهایش کنترل شده ترکیبات موثره اسانس در کنترل این آفت افزایش داد، بنابراین این فرمولاسیون نانوکپسول برای آزمایشات سمیت بیشتر و در نهایت استفاده از آن در انبار پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Fumigant toxicity of two eucalyptus species on Tribolium castaneum (Herbst) (Coleoptera: Tenebrionidae) as pure essential oil and nano-capsulated

نویسندگان [English]

  • Farshad Haghighian 1
  • Shahriar Jafari 2
  • Mohamad Ebrahim Farashiani 3
  • Maryam Negahban 4
  • Jahanshir Shakarami 2
1 Ph.D. student, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khorramabad, Iran
2 Prof. Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khorramabad, Iran
3 Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4 Associate Prof., Research institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stored pests
  • Nanocapsul
  • Eucalyptus
  • acute toxicity
  • Essential oil
تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1402

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 تیر 1402
  • تاریخ بازنگری: 03 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 07 بهمن 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار