بررسی فون سوسک‌های شاخک‌بلند (Col.: Cerambycidae) چوب‌خوار در شهرستان آستارا

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

1 استادیار، گروه صنایع چوب و فراورده‌های سلولزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، گیلان، ایران، پست‌الکترونیک: farajpour.arash@iau.ac.ir

2 استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، گیلان، ایران

10.22092/ijfrpr.2023.362597.1583

چکیده

سابقه و هدف: سوسک‌های شاخک‌بلند (Col.: Cerambycidae) صدمات جبران‌ناپذیری بر درختان و صنایع چوبی وارد می‌کنند. در این رابطه، توجه به جنگل و حشره‌شناسی چوب برای مدیریت در حفاظت از جنگل‌ها و صنایع چوبی باید رشد و توسعه یابد. این پژوهش برای شناسایی فون سوسک‌های شاخک‌بلند (Col.: Cerambycidae) چوب‌خوار شهرستان آستارا انجام شد تا محققان و دستگاه‌های اجرایی کشور از نتایج آن ‌استفاده کنند.
مواد و روش‌ها: شهرستان آستارا، شمالی‌ترین بخش استان گیلان، با موقعیت طول جغرافیایی 48 درجه و 52 دقیقه، عرض جغرافیایی 38 درجه و 25 دقیقه و در ارتفاع 20 متری پایین‌تر از سطح دریا واقع‌شده است. آب‌وهوای منطقه معتدل و مرطوب، با متوسط بارش سالانه 1500 میلی مترو رطوبت نسبی آن بین 75 تا 85 درصد بود. عملیات جمع‌آوری سوسک‌های شاخک بلند طی فصول بهار و تابستان سال های 1398 الی 1400 بر روی درختان جنگلی، پارک‌ها و فضاهای سبز، نهالستان‌ها و ایستگاه‌های تحقیقاتی، باغات میوه، انبارهای چوب‌های خشک و صنعتی به‌ویژه الوارهای وارداتی از کشورهای آسیای میانه در گمرک شهرستان آستارا انجام یافت. درجمع‌آوری نمونه‌ها از روش‌های رایج نمونه‌برداری، استفاده از تور حشره‌گیری، تله نوری قیفی شکل و جمع‌آوری مستقیم با دست از تنة درختان آلوده، مدنظر قرار گرفت. نمونه‌ها بعد از جمع‌آوری و قرار گرفتن در ظروف دربسته حاوی ماده کشنده اتیل استات (CH3CH2OC(O)CH3) به آزمایشگاه منتقل گردیدند. پس از اتاله نمودن نمونه‌ها، مشخصات نمونه شامل نام گونه گیاهی میزبان، منطقه‌ی جمع‌آوری‌شده، روش جمع‌آوری، جمع‌آوری‌کننده و تاریخ جمع‌آوری در زیر نمونه الصاق گردید. برای شناسایی و تعیین نام علمی نمونه‌ها از کتب، منابع و کلیدهای شناسایی استفاده شد. نمونه‌های شناسایی‌شده در آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا نگهداری می‌شوند.
نتایج و یافته‌ها: این بررسی جهت شناسایی گونه‌های خانواده سوسک‌های شاخک بلند (Col.: Cerambycidae) بین سال‌های 1398 تا 1400 در شهرستان آستارا انجام یافت. نمونه‌های جمع‌آوری‌شده به 10 گونه از 4 زیر خانواده تعلق داشتند. از زیرخانواده Prioninae (Latereille,1804)، گونه Aegosoma scabricorne (Scopoli, 1763) در منطقه خانه‌های آسیاب آستارا جمع‌آوری گردید. از زیر خانواده Lamiinae (Latreille,1825) چهار گونه جمع‌آوری شد. گونه Morimus verecundus (Faldermann,1836) از منطقه صیادلر، خانه‌های آسیاب، اطراف دریاچه استیل و مجتمع شماره 2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، گونه Dorcadion talyschense (Ganglbauer,1884) از منطقه حیران (این‌گونه در رشته‌کوه تالش پراکنش دارد)، گونه Oberea oculata (Linnaeus, 1758) از منطقه حیران و گونه Monochamus galloprovincialis (Olivier,1795) ازالوارهای وارداتی آسیای میانه در گمرک شهرستان آستارا جمع‌آوری گردیدند. از زیرخانواده Cerambycinae (Latereille,1802) چهار گونه Osphranteria coerulescens (Redtenbacher, 1850) با پراکنش در اکثر مناطق شهرستان آستارا، Cerambyx cerdo (Linnaeus, 1758) از پارک جنگلی بی بی یانلو، مجتمع شماره 2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، روستای دربند و منطقه حیران، گونه Aromia moschata (Linnaeus, 1758) از اطراف دریاچه استیل و گونه Stromatium fulvum (Villers,1997) در اکثر مناطق نمونه‌برداری به‌ویژه چوب‌های در حال پوسیدن صنعتی و ساختمانی مشاهده و جمع‌آوری شدند. از زیرخانواده Parandrinae (Blanchard, 1845) فقط یک گونه Parandra caspica (Villiers, 1967) در اطراف دریاچه استیل مشاهده گردید.
نتیجه‌گیری: در این بررسی 10 گونه از 4 زیرخانواده سوسک‌های شاخک بلند (Col.: Cerambycidae) در شهرستان آستارا جمع‌آوری گردید. همه نمونه‌ها قبلاً توسط دیگر محققین گزارش‌شده‌‌اند. گونه‌های Morimus verecundus (Faldermann, 1836) ، Osphranteria coerulescens (Redtenbacher,1850)، Cerambyx cerdo (Linnaeus., 1758)، Monochamus galloprovincialis, (Olivier,1795) و Stromatium fulvum (Villers, 1997) بیشترین پراکنش را در شهرستان آستارا داشتند. گونه M. galloprovincialis بیشتر از الوارهای سوزنی‌برگان وارداتی از کشورهای آسیای میانه و گونه S. fulvum از چوب‌های خشک و دیگر صنایع چوبی جمع‌آوری گردید.
سابقه و هدف: سوسک‌های شاخک‌بلند (Col.: Cerambycidae) صدمات جبران‌ناپذیری بر درختان و صنایع چوبی وارد می‌کنند. در این رابطه، توجه به جنگل و حشره‌شناسی چوب برای مدیریت در حفاظت از جنگل‌ها و صنایع چوبی باید رشد و توسعه یابد. این پژوهش برای شناسایی فون سوسک‌های شاخک‌بلند (Col.: Cerambycidae) چوب‌خوار شهرستان آستارا انجام شد تا محققان و دستگاه‌های اجرایی کشور از نتایج آن ‌استفاده کنند.
مواد و روش‌ها: شهرستان آستارا، شمالی‌ترین بخش استان گیلان، با موقعیت طول جغرافیایی 48 درجه و 52 دقیقه، عرض جغرافیایی 38 درجه و 25 دقیقه و در ارتفاع 20 متری پایین‌تر از سطح دریا واقع‌شده است. آب‌وهوای منطقه معتدل و مرطوب، با متوسط بارش سالانه 1500 میلی مترو رطوبت نسبی آن بین 75 تا 85 درصد بود. عملیات جمع‌آوری سوسک‌های شاخک بلند طی فصول بهار و تابستان سال های 1398 الی 1400 بر روی درختان جنگلی، پارک‌ها و فضاهای سبز، نهالستان‌ها و ایستگاه‌های تحقیقاتی، باغات میوه، انبارهای چوب‌های خشک و صنعتی به‌ویژه الوارهای وارداتی از کشورهای آسیای میانه در گمرک شهرستان آستارا انجام یافت. درجمع‌آوری نمونه‌ها از روش‌های رایج نمونه‌برداری، استفاده از تور حشره‌گیری، تله نوری قیفی شکل و جمع‌آوری مستقیم با دست از تنة درختان آلوده، مدنظر قرار گرفت. نمونه‌ها بعد از جمع‌آوری و قرار گرفتن در ظروف دربسته حاوی ماده کشنده اتیل استات (CH3CH2OC(O)CH3) به آزمایشگاه منتقل گردیدند. پس از اتاله نمودن نمونه‌ها، مشخصات نمونه شامل نام گونه گیاهی میزبان، منطقه‌ی جمع‌آوری‌شده، روش جمع‌آوری، جمع‌آوری‌کننده و تاریخ جمع‌آوری در زیر نمونه الصاق گردید. برای شناسایی و تعیین نام علمی نمونه‌ها از کتب، منابع و کلیدهای شناسایی استفاده شد. نمونه‌های شناسایی‌شده در آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا نگهداری می‌شوند.
نتایج و یافته‌ها: این بررسی جهت شناسایی گونه‌های خانواده سوسک‌های شاخک بلند (Col.: Cerambycidae) بین سال‌های 1398 تا 1400 در شهرستان آستارا انجام یافت. نمونه‌های جمع‌آوری‌شده به 10 گونه از 4 زیر خانواده تعلق داشتند. از زیرخانواده Prioninae (Latereille,1804)، گونه Aegosoma scabricorne (Scopoli, 1763) در منطقه خانه‌های آسیاب آستارا جمع‌آوری گردید. از زیر خانواده Lamiinae (Latreille,1825) چهار گونه جمع‌آوری شد. گونه Morimus verecundus (Faldermann,1836) از منطقه صیادلر، خانه‌های آسیاب، اطراف دریاچه استیل و مجتمع شماره 2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، گونه Dorcadion talyschense (Ganglbauer,1884) از منطقه حیران (این‌گونه در رشته‌کوه تالش پراکنش دارد)، گونه Oberea oculata (Linnaeus, 1758) از منطقه حیران و گونه Monochamus galloprovincialis (Olivier,1795) ازالوارهای وارداتی آسیای میانه در گمرک شهرستان آستارا جمع‌آوری گردیدند. از زیرخانواده Cerambycinae (Latereille,1802) چهار گونه Osphranteria coerulescens (Redtenbacher, 1850) با پراکنش در اکثر مناطق شهرستان آستارا، Cerambyx cerdo (Linnaeus, 1758) از پارک جنگلی بی بی یانلو، مجتمع شماره 2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، روستای دربند و منطقه حیران، گونه Aromia moschata (Linnaeus, 1758) از اطراف دریاچه استیل و گونه Stromatium fulvum (Villers,1997) در اکثر مناطق نمونه‌برداری به‌ویژه چوب‌های در حال پوسیدن صنعتی و ساختمانی مشاهده و جمع‌آوری شدند. از زیرخانواده Parandrinae (Blanchard, 1845) فقط یک گونه Parandra caspica (Villiers, 1967) در اطراف دریاچه استیل مشاهده گردید.
نتیجه‌گیری: در این بررسی 10 گونه از 4 زیرخانواده سوسک‌های شاخک بلند (Col.: Cerambycidae) در شهرستان آستارا جمع‌آوری گردید. همه نمونه‌ها قبلاً توسط دیگر محققین گزارش‌شده‌‌اند. گونه‌های Morimus verecundus (Faldermann, 1836) ، Osphranteria coerulescens (Redtenbacher,1850)، Cerambyx cerdo (Linnaeus., 1758)، Monochamus galloprovincialis, (Olivier,1795) و Stromatium fulvum (Villers, 1997) بیشترین پراکنش را در شهرستان آستارا داشتند. گونه M. galloprovincialis بیشتر از الوارهای سوزنی‌برگان وارداتی از کشورهای آسیای میانه و گونه S. fulvum از چوب‌های خشک و دیگر صنایع چوبی جمع‌آوری گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation of the fauna of Xylophage long-horned beetles (Col.: Cerambycidae) in Astara city

نویسندگان [English]

  • Arash Farajpour Roudsari 1
  • Seyed Ebrahim Kamali 2
1 Assistant Prof., Islamic Azad University, Astara branch, Gilan, Iran, E-mail: farajpour.arash@iau.ac.ir
2 Assistant Prof., Islamic Azad University, Astara branch, Gilan, Iran
چکیده [English]

Background and objectives: Long-horned beetles (Col.: Cerambycidae) cause irreparable damage to trees and wood industries. In this regard, attention to the forest and wood entomology for management in the protection of forests and wood industries should grow and develop. This study was conducted to identify the family of long-horned beetles (Col.: Cerambycidae) in Astara city, so that the results are used by researchers and executive bodies of the country.
Methodology: Astara city, situated in the northernmost part of Guilan province, is positioned at Longitude: 48° 52', Latitude: 38° 25', and an elevation of approximately -24 meters from sea level. The climate in this region is characterized as mild and humid, with an average annual rainfall of 1500 mm and relative humidity ranging between 75 and 85 percent. Sampling during the spring and summer of 2019-2021 employed common methods such as sweeping nets, light traps, and direct collection by hand from the trunks of infected trees. Sampling covered various areas, including forest trees, fruit trees, parks, green spaces, rangeland plants and trees, as well as warehouses storing dry and industrial woods, especially timbers imported from Central Asian countries at the customs office of Astara city. Collected samples, placed in closed containers containing the lethal substance ethyl acetate (CH3CH2OC(O)CH3), were transferred to the laboratory. Following pinning and spreading of the samples, characteristics such as the host plant species, collection area, method, collector, and date were documented under each sample. Identification and determination of scientific names utilized various references and identification keys. The collected specimens are housed in the entomology collection of Islamic Azad University, Astara branch.
Results: A survey conducted between 2019-2021 in Astara city identified long-horned beetles (Col.: Cerambycidae), resulting in the collection of samples representing 10 species across 4 subfamilies. In the Prioninae (Latereille, 1804) subfamily, Aegosoma scabricorne (Scopoli, 1763) was collected in Khaneasiab area. Four species were obtained from the Lamiinae (Latreille, 1825) subfamily: Morimus verecundus (Faldermann, 1836) from Sayadlar area, Khaneasiab, around Steel Lake, and Complex No. 2 of Islamic Azad University; Dorcadion talyschense (Ganglbauer, 1884) from Heiran region (distributed in Talesh mountain range); Oberea oculata (Linnaeus, 1758) from Heiran region; and Monochamus galloprovincialis (Olivier, 1795) from timbers imported from Central Asian countries in the customs office of Astara city. Four species were collected from the Cerambycinae (Latereille, 1802) subfamily: Osphranteria coerulescens (Redtenbacher, 1850) with distribution in most areas of Astara city; Cerambyx cerdo (Linnaeus, 1758) from Bibiyanlu Forest Park, Complex No. 2 of Islamic Azad University, Darband Village, and Heiran region; Aromia moschata (Linnaeus, 1758) from around Steel Lake; and Stromatium fulvum (Villers, 1997) in most sampling areas, particularly in decaying industrial and construction wood. From the Parandrinae (Blanchard, 1845) subfamily, only one species, Parandra caspica (Villiers, 1967), was collected from around Steel Lake.
Conclusion: In this survey, 10 species from 4 subfamilies of long-horned beetles (Col.: Cerambycidae) were collected in Astara city. All species had been previously reported by other researchers. Morimus verecundus (Faldermann, 1836), Osphranteria coerulescens (Redtenbacher, 1850), Cerambyx cerdo (Linnaeus, 1758), Monochamus galloprovincialis (Olivier, 1795), and Stromatium fulvum (Villers, 1997) were distributed in most areas of Astara city. Monochamus galloprovincialis was predominantly collected from softwoods imported from Central Asian countries, while S. fulvum was collected from dry wood and other wood industries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Astara
  • Xylophagous pests
  • Cerambycidae
  • Coleoptera