بررسی میزان آلودگی درختان به سوسک‌های چوبخوار و ارتباط آن با شرایط رویشگاهی در جنگل‌های بلوط ایرانی (Quercus brantii) در استان ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام

چکیده

تنش‌های ناشی از خشکسالی در سال‌های اخیر و به‌دنبال آن ضعف فیزیولوژیک درختان، افزایش جمعیت سوسک‌های چوبخوار را در جنگل‌های زاگرس به دنبال داشته‌است. به‎منظور ارزیابی میزان آلودگی درختان جنگلی به سوسک چوبخوار در شرایط متنوع رویشگاهی و خصوصیات مختلف ساختار توده، جنگل‌های بلوط شلم واقع در 10 کیلومتری جنوب شرق شهر ایلام انتخاب گردید. با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی 20 واحد همگن از نظر توپوگرافیک در منطقه مورد مطالعه تعیین شد و در هر کدام 3 پلات 1000 مترمربعی دایره‌ای شکل به‌صورت تصادفی سیستماتیک به فواصل 100 متر از یکدیگر پیاده‌گردید. متغیرها شامل قطر برابر سینه، قطر متوسط تاج درختان، فرم درختان، نوع گونه، درصد خشکیدگی تاج، آلودگی درختان به سوسک چوبخوار و موقعیت رویشگاه مورد ارزیابی و اندازه‌گیری قرار‌گرفتند. نتایج نشان ‌داد که عوامل توپوگرافیک و خصوصیات توده بر میزان آلودگی درختان به سوسک‌های چوبخوار تأثیر دارند. به‎طوری‌که‌ بیشترین میزان آلودگی درختان به سوسک‌های چوبخوار در طبقه ارتفاعی 2000-1700 متر از سطح دریا و جهت جغرافیایی جنوب مشاهده‌گردید. ارتفاع از سطح دریا با میزان و شدت آلودگی درختان به سوسک‌های چوبخوار همبستگی مثبت معنی‌دار داشت، ولی جهت جغرافیایی همبستگی منفی معنی‌دار نشان‌داد. شیب با میزان و شدت آلودگی ارتباطی نشان‌نداد. میزان آلودگی در فرم شاخه‌زاد بیشتر از دانه‌زاد بود. میزان آلودگی با افزایش انبوهی توده و عرض تاج درختان رابطه مستقیم نشان‌داد. شدت آلودگی در طبقات قطری کوچکتر و در کلاسه‌های خشکیدگی تاجی بالاتر بیشتر بود. نتایج تأکید دارد که درختان پس از تنش خشکی و خشک‌شدن آلودگی شدید به حشرات چوبخوار پیدا می‌کنند و خسارت حشرات چوبخوار به‎عنوان عوامل ثانوی در مرگ درختان محسوب می‌شوند. بطور‎کلی نتایج نشان‌داد که تنوع در شرایط رویشگاه و ساختار توده موجب تنوع در شدت آلودگی درختان به سوسک چوبخوار ‌شد. بر این اساس می‎توان کانون‌های آلودگی را شناسایی کرده و در حمایت جنگل استفاده نمود.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Infestation of forest trees to the borer beetle and its relation to habitat conditions in the Persian oak (Quercus brantii) in Ilam Province

نویسنده [English]

  • Ahmad hosseini
چکیده [English]

Recent drought stresses and subsequent trees physiological weaknesses had drastic effect on borer beetles population increase in Zagros forests.Shalam forests located in Ilam province was selected to investigate borer beetle infestation rate of forest trees to the under various site conditions and stand structure in Persian oak forests. The study area was divided into 20 units using GIS and random systematic sampling and 3 1000m2 circle plot in any single unit was established across the landscape. In each plot, tree diameter (DBH), mean crown diameter, source and form of trees and shrubs, crown dieback condition, borer infestation rate and site situation was measured. Results showed that topographic factors and stand characteristics have significantly affected contamination rate of forest trees to borer attack. The highest contamination percent of trees to the borer beetles was observed southward in 1700-2000 m elevation from sea level. There were positive correlation between elevation and beetle’s infestation. Slope did not show any correlation with amount and intensity of beetle’s contamination. Abundance of beetles was higher in coppice stands than standard trees. With increase in stand density and tree crown width, beetle’s intensity increased. Contamination intensity was higher in smaller diameter classes as well as in dieback prevalent stands. The results emphasized that borer infestation usually occur following severe droughts and drying and thus borer beetles are considered as secondary agents causing tree mortality. The results indicated that site and stand diversity affect borers’ infestation rate. Thus we can pinpoint the hotspots and apply appropriate measures for forest protection.   
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • contamination rate of forest trees
  • woodborer beetles
  • site condition
  • stand structure
  • Persian oak
  • Ilam
- جوزیان، ع و عبائی، م. 1390، طغیان چوب‌خوار بلوط (Coleopteran, Buprestidae) Agrilus hastulifer در شرایط خشکسالی سال‌های اخیر در جنگل‌های استان ایلام. همایش ملی جنگل‎های زاگرس مرکزی، قابلیت‎ها و تنگناها، 8ص.
- Amman, G.D., 1973. Population changes of the mountain pine beetle in relation to elevation. Environmental Entomology, 2: 541–547.
- Fan, Z., Kabrick, J. M., Spetich, M. A., Shifley, S. R., Jensen, R. G., 2008. Oak mortality associated with crown dieback and oak borer attack in the Ozark Highlands. Forest ecology and management, 255: 2297-2305.
-Fettig, C.J., Klepzig, K.D., Billings, R.F., Munson, A.S., Nebeker, T.E., Negro´ n, J.F., Nowak, J.T., 2007. The effectiveness of vegetation management practices for prevention and control of bark beetle infestations in coniferous forests of the western and southern United States. Forest ecology and management, 238: 24–53.
- Greenwood D. L. and Weisberg P. J., 2008. Density-dependent tree mortality in pinyon-juniper woodlands, Forest Ecology and Management, 255: 2129-2137.
- Guarin, A., Taylor, A.H., 2005. Drought triggered tree mortality in mixed conifer forests in Yosemite National Park, California, USA. Forest ecology and management, 218: 229-244.
- Hedden, R. L., 1981. Hazard-rating system development and validation: an overview 9–12. In: Hedden, R. L., Barras, S. J., Coster, J. E. (Eds.), Symposium Proceedings: Hazard Rating Systems in ForestPest Management. GTR-WO-27. U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Washington, DC.
- Kimoto, T. and Duthie-Holt, M., 2006. Exotic forest insect guidebook, Canadian Food Inspection Agency, PP.113.
- Mattson W.J. and Haack R. A., 1987. The role of drought in outbreaks of plant-eating insects. Bioscience, 37: 110–118.
- Negro´n J. F.,  McMillin J. D., Anhold J. A. and Coulson D., 2009. Bark beetle-caused mortality in a drought-affected ponderosa pine landscape in Arizona, USA., Forest Ecology and Management, 257: 1353–1362.
- Nelson, T. A., Boots B., Wulder, M. A. & Carroll, A. L., 2007. Environmental characteristics of mountain pine beetle infestation hot spots, BC Journal of Ecosystems and Management, 8(1): 91-108.
- Sartwell, C., 1971. Thinning ponderosa pine to prevent outbreaks of mountain pine beetle 41–52. In: Baumgartner, D. M. (Ed.), Proceedings, Precommercial Thinnings of Coastal and Intermountain Forests in the Pacific Northwest, Cooperative Extension Service and Department of Forestry and Range Management. WashingtonStateUniversity, Pullman, WA.
- Sartwell, C., Stevens R. E., 1975. Mountain pine beetle in ponderosa pine: prospects for silvicultural control in second growth stands. Journal of Forestry. 73: 136–140.
- Steele R., Williams, R.E., Weatherby, J.C., Reinhardt, E.D., Hoffman, J.T. and Their, R.W., 1996. Stand Hazard Rating for Central Idaho Forests. GTR-INT-332. U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Intermountain Research Station, Ogden, UT, 29 pp.
- Stephenson, N.L., 1990. Climatic control of vegetation distribution: the role of water balance. American. Naturalist. 135: 649-670.