بررسی مناطق حساس و بحرانی آتش‎سوزی با تأکید بر خشکسالی با استفاده ازAHP ، PDSI و GIS (مطالعه موردی: جنگل سراوان استان گیلان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‎آموخته کارشناسی‎ارشد دانشکده منابع‎طبیعی دانشگاه گیلان

2 استادیار ‎پژوهش، گروه جنگل‎شناسی دانشکده منابع‎طبیعی دانشگاه گیلان

3 استادیار پژوهش، گروه جنگلداری دانشکده منابع‌طبیعی دانشگاه کردستان

4 مربی ‎پژوهش، مؤسسه تحقیقات منابع‎طبیعی استان گیلان

چکیده

در دهه‌های گذشته آتش‌سوزی‌هایی که منشأ آن عوامل انسانی بوده‌است تهدیدی بزرگ برای جنگل‌ها محسوب می‌گردد. هدف از انجام این پژوهش تجزیه و تحلیل توزیع مکانی آتش‌سوزی‌های جنگل سراوان و شناسایی مناطق مستعد به آتش‌سوزی می‌باشد. بر طبق آمار آتش‌سوزی‌های اعلام شده، مناطق عمده آتش‌سوزی که دارای بیشترین وسعت و تکرار بودند شناسایی شدند. برداشت زمینی این مناطق با  GPSانجام شد، سپس به محیط نرم‌افزارArcview  انتقال و به پلی‌گون تبدیل‌شدند. ارزش‌دهی درون و برون لایه‌ای انجام شد، تلفیق نقشه­ها جهت تهیه نقشه پیش‌بینی نقاط حساس صورت‌گرفت، سپس تأثیر خشکسالی بر آتش‌سوزی به وسیله شاخصPDSI  بررسی شد. لایه پوشش گیاهی با ضریب تأثیر 426/0 بیشترین وزن را در نقشه پیش‌بینی نقاط حساس به آتش‌سوزی داشته و بعد لایه­های عامل انسانی با ضریب 114/0، فاصله از جاده با ضریب 091/0، دما با ضریب 077/0، شیب با ضریب 074/0، فاصله از آبراهه با ضریب 063/0، باران با ضریب 053/0، جهت با ضریب 052/0، و ارتفاع با ضریب 05/0 در اولویت­های بعدی قرارگرفتند. با توجه به نتایج بدست آمده مشخص شد که رایج‌ترین نوع آتش‌سوزی در منطقه مورد مطالعه آتش‌سوزی‌های کم‌وسعت و سطحی هستند که در کل بستر جنگل گسترش یافته و گرمای شدید هوا در مردادماه و کم‌شدن رطوبت در عرصه‌های طبیعی بدلیل عدم بارندگی موجب شده که عرصه‌های جنگلی به کانون‌های پرخطری تبدیل شوند که کمترین سهل‌انگاری در آنها منجر به خسارتهای سنگین می‌شود. همچنین مهار آتش‌سوزی‌های اتفاق افتاده در جنگل‌های گیلان بستگی به قطع‌شدن وزش باد دارد. برای ارزیابی مدل بدست‌آمده توسط فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی، نقشه پراکنش آتش‌سوزی و نقشه پهنه‌بندی با هم تلفیق شدند، و اعتبارسنجی مدل انجام شد؛ نتایج بدست آمده نشان‌دهنده‌ی دقت خوب و 77 درصدی این روش بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Review of fire sensitive areas with emphasis on drought impact with the joint use of PDSI, AHP and GIS (Case study: Forest Saravan, Guilan province)

نویسندگان [English]

  • Ehsan Farahi 1
  • Mehrdad G. Daryaei 2
  • Kioumars Mohamadi Samani 3
  • Masoud A. Amlashi 4
1 M. Sc., Faculty of Natural Resources, University of Guilan
2 Assistant Professor, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, University of Guilan, I. R. Iran
3 Assistant Professor, Forestry Group, Kurdistan University, I. R. Iran
4 M. Sc. Department of Plant Protection, Research Center of Agriculture and Natural Resources of Guilan, I. R. Iran
چکیده [English]

   Manmade fires have been major threat to forest areas in the previous decades. The purpose of this study was to analyze the spatial distribution of forest fires and identify fire sensitive area in Saravan forests. According to the available data sets, fire areas with the highest frequency and areas affected were identified. GPS data were recorded for these areas and transferred to Arcview software to convert bridge became diverse. Map typing was conducted within and outside value layer, combining maps was done to indicate anticipated maps of sensitive areas, the impact of drought on fire was investigated by the PDSI index. Vegetation layer by a factor of 0.426 was the highest weight on the predicted maps of susceptible areas to fire and then were layers of the human factor, distance from roads, temperature, slope, distance from streams, rain, direction, and height of the priorities were next. According to the results obtained It was found that the most common type of fire in the study area were the low surface and limited area and the fire spread in forest litter with extreme heat and low humidity of the air in August and in natural areas because of lack of rain fall caused which the forested areas has become the center of the high risk area that any negligence could result in heavy losses. Also fire suppression in the forests of Guilan depends upon wind condition. Obtained by hierarchical analysis model for the evaluation process, fire dispersal maps were combined with the zoning map, and model validation was performed. Results obtained demonstrate good accuracy of the method (77%).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saravan Forest
  • drought
  • PDSI index
  • fire
  • GIS