شناسایی و بررسی عامل بیماری پوسیدگی توت سفید در فضای سبز شهر تهران

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، صندوق پستی 116-13185

چکیده

در طی سالهای 1379 و 1380 مشاهده گردید که تعدادی از درختان توت سفید در جنگلکاریهای اطراف تهران در حال خشک شدن بودند. برای شناسایی عامل بیماری نمونه هایی از درختان آلوده جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. از حاشیة آلودگی قطعات کوچکی جدا کرده و طبق روشهای رایج در دمای 30 درجة سانتیگراد کشت داده شدند. برای تولید پیکنید قارچ روی محیط کشت، پرگنه های قارچ برای مدت 2 ماه در دمای 30 درجة سانتیگراد تحت شرائط نور NUV نگهداری شدند. اثبات بیماریزایی قارچ عامل بیماری روی نهالهای سه سالة سالم توت در مزرعه و در شهریور ماه طبق روشهای رایج انجام گردید.
قارچ بدست آمده در این بررسی چند شکلی بوده و آرتروسپور و پیکنید تولید کرد که با توجه به مشخصات آنها و سایر ویژگیها با آنچه که Suttan & Dyko (1989) شرح داده‌اند، مطابقت داشته و گونةNattrassia mangiferae Suttan & Dyko و مرحلة آرتروسپور آنScytalidium dimidiatum(Penz.) Sutton & Dyko شناسایی شد. همچنین بیماریزایی آن با تلقیح روی ساقة نهالهای توت در مزرعه پس از سه هفته با ایجاد پوسیدگی به اثبات رسید. علائم بیماری اغلب روی تنة اصلی درخت توت به صورت پوسیدگی خشک و بدون ترشح شیرابه ظاهر شده و این علائم ممکن است روی شاخه ها نیز دیده شود. در مرکز آلودگی، پوست درخت به تدریج خشک شده و در زیر آن اسپورهای قارچ تشکیل می شود. پوست ناحیة آلوده به صورت طولی شکاف خورده و اسپورها در معرض باد قرار می گیرند. درختان آلوده از سرشاخه ها شروع به خشک شدن کرده و به تدریج به سمت پائین گسترش پیدا   می کنند (شکل شمارة 1).
این قارچ روی بادام، گردو، پسته، انجیر، سیب، انار، اکالیپتوس و مرکبات قابلیت بیماریزایی دارد. اخیراً گزارشهایی در مورد بیماریزایی عامل بیماری روی سوزنی برگان در تهران و شمال کشور ارائه گردیده است (رهنما، 1378 و میرابوالفتحی، 1380). علیزاده و همکاران (1379) درخت توت را هم به عنوان یکی از میزبانهای این قارچ در استان خوزستان معرفی کرده، ولی به گونه یا واریتة توت و یا نحوة آلودگی و علائم بیماری اشاره ای نکرده اند.
در این مقاله بیماری پوسیدگی تنة توت سفید ناشی از N. mangiferae برای اولین بار از تهران گزارش می شود و برای اطلاع از فعالیت آن روی درختان توت در سایر مناطق کشور به بررسی بیشتری نیاز می باشد. این قارچ علاوه بر دمای بالاتر از 25 درجة سانتیگراد، به رطوبت محیطی نسبتاً بالایی (بیش از 70 %) نیاز دارد. ینابراین، فعالیت این قارچ در شرایط آب و هوایی تهران، نشان دهندة قدرت سازگاری و تخریبی آن بوده و حضور آن در فضای سبز تهران هشدار دهنده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification and study of stem rot disease on white mulberry in Tehran Province

نویسندگان [English]

  • S. A. Nejat Salary
  • M. R. Arefipour
  • M. Zahedi
چکیده [English]

In a field survey of forest plantations in Tehran vicinity in the years 2000 and 2001, stem rot and dieback was observed on a number of white Mulberry (Morus alba L.) trees. Symptoms of the disease were mainly observed on the trunk as dry rot without any sapwood exudates followed by terminal dieback. Samples of the infected tissues were surface-sterilized and placed on P.D.A. medium, and identified as N mangiferae Suttan & Dyko was detected. In culture media, isolates of N. mangiferae ftom the host, produced felty to floffy, grey to brownish black aerial mycelium. Single conidornata or aggregations of black conidiomata were formed after incubation of cultures for 6 weeks to 2 months under near U.V. light. Better results were obtained by inoculating sterilized Morus alba twigs and exposing them to near U.V. light. Abundant fungus fruiting bodies (Pycnidium) occurred from most isolates in 2-3 months. The pathogenicity field-tests were carried out in September on three-year old white Mulberry seedlings using conventional methods.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Morus alba
  • Nattrassia mangiferae
  • stem rot disease
  • white mulberry
-    رهنما، ک.، 1377. وقوع خشکیدگی سرشاخة درختان سرو بوسیلة قارچ N. mangiferae.خلاصة مقالات سیزدهمین کنگرة گیاهپزشکی ایران، کرج، جلد دوم: صفحة 264.
-    میرابوالفتحی، م.، 1380. اتیولوژی خشکیدگی سرشاخه و شانکر سوزنی برگان در استانهای گیلان، مازندران، تهران و سمنان. خلاصة مقالات دومین همایش ملی گیاهپزشکی جنگلها و مراتع. موسسة تحقیقات جنگلها و مراتع، صفحات 89-88.
-    علیزاده، ا.، حیدریان، ا. و فرخی نژاد، ر.، 1379. بیماری پژمردگی شاخه، زوال و مرگ درختان مرکبات ناشی از قارچ N. mangiferaeو سایر میزبانهای آن در استان خوزستان. مجلة بیماریهای گیاهی، 36 (1 و 2): 99ـ77.
-        Suttan, B. C. and Dyko, B. J., 1989. Revision of Hendersonula. Mycological Research, 93 (4): 466-488.