بررسی نقش مفید محیط های طبیعی (جنگل و مرتع) در مقایسه با محیط‌های مصنوعی (زراعت و شهر) در حوضه دریاچه زریوار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سنندج، ص.پ: 714

2 مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری

چکیده

دریاچه زریوار یکی از ذخایر اکولوژیک و منابع توریستی غرب کشور و از منابع آب موجود در فهرست تالابهای سازمان جهانی محیط زیست است که به عنوان منبع تامین آب کشاورزی اراضی پایین دست حوضه نیز مورد استفاده واقع می شود. در حوضه مورد بررسی چهار تیپ کاربری اصلی جنگل، مرتع، زراعت و شهر وجود دارد. تحقیق حاضر شامل دو مرحله اندازه‌گیری صحرایی مولفه‌های آلاینده در رواناب انواع کاربری‌های اراضی و بعد تحلیل آماری اطلاعات ثبت شده بود. برای اندازه‌گیری میزان تولید مواد آلاینده از سطح هر کاربری پس از تهیه نقشه، سطح هر نوع استفاده از زمین تعیین گردید. میزان رواناب سطح کاربری با در نظر داشتن ضریب رواناب متوسط سالانه حوضه و به کمک روش استدلالی تعیین شد. تجزیه آزمایشگاهی نمونه‌های رواناب حاصل از بارش بر سطح کاربری‌ها، به منظور اندازه گیری میزان ازت کل (Total Nitrogen)، فسفر کل (Total Phosphorous)،(BOD5) و کل ذرات معلق (Total Suspended Solids) در 3 تا 6 تکرار و در 4 تیمار انجام شد.
مقایسه کاربری‌ها از نظر تولید مواد آلاینده و انتقال آن به دریاچه زریوار با استفاده از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها صورت گرفت و کاربری‌ها بر حسب میزان آلودگی درجه‌بندی شدند و در نهایت بار سالانه آلودگی وارده به دریاچه برآورد شد. تحلیل نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که آلودگی بیشتر به ترتیب در کاربری زراعت، شهری، چمنزار و جنگل تولید می‌شود.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative assessment of natural (forest and range) versus manmade (agriculture and urbane) environment in lake Zarivar

نویسندگان [English]

  • N. Ghaderi 1
  • A. M. Ghafouri 2
چکیده [English]

Although the point source pollutants have been somehow controlled in the word, major  improvements in alleviating pollutants effluents and their flows to water resources are still lacking. ZarivarLake is one of the exceptional tourist attraction points in the west of Iran which has been placed on the wetlands list of World Environment Organization. Farmers use the water of the lake as an irrigation source.
This research contains 2 distinct steps: Field runoff sampling and analyzing for: BOD5, total Phosphorous, total Nitrogen and total suspended solids and statistical analysis of the recorded data. Based on this study the basin has four major land use types: forest, pasture, farming and urban. The run off coefficient was calculated for each land use type by rational method and then confirmed by curve number method. The project had four treatments and three replications. The concentration and the value of pollutants for any land use type were compared by analysis of variance and comparing the means. Then the land uses were sorted descendingly based on the pollutants load they produce, and ultimately the annual pollutant load flowing into the lake was estimated. The results indicated significant difference between land uses, with the farming operations as the most pollutant type.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • landuse
  • runoff
  • total Phosphorous
  • total nitrogen
  • pollution load
  • total suspended solids
-         بی نام 1، 1374. مطالعات استخراج نقشه‌های کاربری‌زمین در استان کردستان. سازمان برنامه و بودجه، نقشه های 1به 100000.
-     بی نام 2، 1376. گزارش مطالعات شناسایی توجیهی حوضه دریاچه زریوار، اقتصادی اجتماعی. مدیریت آبخیزداری سازمان جهاد کردستان، 93 صفحه.
-         بی نام 3، 1370. گزارش مطالعات شناسایی توجیهی حوضه دریاچه زریوار، اقلیم. مدیریت آبخیزداری سازمان جهاد کردستان، 135 صفحه.
-         بی نام 4، 1376. گزارش مطالعات شناسایی توجیهی حوضه دریاچه زریوار، پوشش گیاهی. مدیریت آبخیزداری سازمان جهاد کردستان، 53 صفحه.
-         بی نام 5، 1376. گزارش مطالعات شناسایی توجیهی حوضه دریاچه زریوار، خاکشناسی. مدیریت آبخیزداری سازمان جهاد کردستان، 57 صفحه
-     بی نام 6، 1376. گزارش مطالعات شناسایی توجیهی حوضه دریاچه زریوار، فرسایش و رسوب. مدیریت آبخیزداری سازمان جهاد کردستان، 63 صفحه.
-         بی نام 7، 1376. گزارش مطالعات شناسایی توجیهی حوضه دریاچه زریوار، فیزیوگرافی. مدیریت آبخیزداری سازمان جهاد کردستان، 78 صفحه.
-         بی نام 8، 1376. گزارش مطالعات شناسایی توجیهی حوضه دریاچه زریوار، هیدرولوژی. مدیریت آبخیزداری سازمان جهاد کردستان ،79 صفحه.
-     خالدیان، ح.، 1378. بررسی رسوبگذاری حوضه دریاچه زریوار مریوان. مجموعه مقالات همایش ملی مدیریت اراضی- فرسایش خاک و توسعه پایدار اراک.خرداد1381.صفحات 95 تا 109.
-          راهنمایی م. ت.، 1376. طرح حفاظت و بهره‌وری پایدار از دریاچه زریوار مریوان. انتشارات دانشگاه تهران، 135 صفحه.
-         شرکت پویاب تواناب، 1370. مطالعات شبکه آبیاری زهکشی جنوب دریاچه زریوار مریوان. انتشارات وزارت نیرو، 98 صفحه.
-     قادری ن.، 1379. بررسی تاثیر کاربری اراضی بر کیفیت رواناب حوضه زریوار. انتشارات مرکز آموزش عالی امام خمینی، پایان نامه کارشناسی ارشد، 255 صفحه.
-         محمدی ا.، 1377. بیلان هیدرولوژی حوضه زریوار. مجله زریوار، 13-18.
-         Ghafori, R. A., 1992. Homebush by storm water management in Australia. Proceedingss of The 8th International Confernce on Rainwater Catchment systems, 2: 99
-         Philips, B. C. and Ghauri, R. A., 1997. Modeling the effects of land use changes. Proceedingss of The 8th International Confernce on Rainwater Catchment systems, 2: 99
-         Steven, C., 1997. Surface Water Quality Modeling. MC Evawhli Companies inc New York