قارچ‌های جدا شده از فندق، خسارت و اهمیت اقتصادی آن در استان گیلان

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، ایستگاه تحقیقات گل و گیاهان زینتی لاهیجان، ص. پ: 96599-44169

2 سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان، رشت

چکیده

 
سطح زیر کشت باغهای فندق در استان گیلان براساس آخرین آمار گرفته شده از سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان در سال 1385 بالغ بر 12000 هکتار بوده که بیشترین آنها در منطقه اشکورات رودسر قرار دارند. در سالهای اخیر ضمن بازدید از باغها و انبارهای سنتی، نگهداری فندق در نقاط مختلف استان گیلان (رودسر، لاهیجان، صومعه‌سرا و آستارا) نمونه‌های مشکوک و بیمار (لکه‌برگی‌ها، خشکیدگی سرشاخه‌ها، پژمردگی‌ها و کپک‌زدگی میوه‌ها) از اندام های هوایی، زمینی و میوه‌های انبار شده جمع‌آوری و به آزمایشگاه انتقال داده شد. در آزمایشگاه انواع لکه‌برگی‌ها از نظر وضعیت ظاهری، وجود یا عدم وجود اندام‌های بارده قارچ با چشم غیرمسلح و یا به کمک بینوکولر با بزرگنمایی 10-4 برابر مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین جهت تشخیص عوامل بیماریزای غیراجباری نمونه‌های جمع‌آوری شده، روی محیط‌های کشت‌مصنوعی WA، MA، CMA و  PDAکشت داده شدند و عوامل بیماریزا جداسازی شده و سپس کشت خالص از آنها تهیه گردید. برای کشت اندام‌های آلوده و مشکوک، قطعات کوچکی از محل بافت ناحیه سالم و آلوده به ابعاد 3 تا 5 میلی‌متر تهیه، پس از شستشو با آب معمولی به‌مدت 2-1 دقیقه با محلول سوبلیمه 1 درهزار ضدعفونی شده و دوباره با آب مقطر سترون 3-2 بار شستشو گردیدند که در ادامه پس از خشک‌شدن نمونه‌ها روی کاغذ صافی سترون در اتاقک کشت روی محیط‌های مصنوعی کشت داده و در داخل انکوباتور 25 درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند. جهت اثبات بیماریزایی قارچ‌های خالص شده از روی لکه‌برگی‌ها و خشکیدگی سرشاخه‌ها، پس از خالص‌سازی قارچ‌های جداشده با استفاده از سوسپانسیون اسپور و یا تک‌ریسه کردن، عمل مایه‌زنی روی اندام‌های هوایی نهالهای دو ساله فندق گلدانی و در مواردی هم روی برگها و شاخه‌های بریده شده فندق در داخل دسیکاتور صورت گرفت. قبل از عمل مایه‌زنی برای سهولت کار، با نوک سوزن سترون زخم‌های خفیف در محل تلقیح ایجاد گردید. نمونه‌های شاهد در شرایط مشابه با آب مقطر و یا آگار سترون مایه‌زنی گردیدند.
در خصوص قارچ Verticillium روی نهال فندق، نخست برش کم‌عمقی در محل طوقه ایجاد گردید و سپس مقداری از محیط کشت حاوی قارچ فعال را برداشته و در زیر پوست قرار داده و روی آن با ورقه پارافیلم سترون پوشش داده شد. نمونه‌های شاهد در شرایط مشابه با آگار سترون مایه‌زنی گردیدند. درخصوص مایه‌زنی گونه‌های Fusarium، نخست قارچ خالص شده را روی دانه‌های ارزن سترون در داخل ارلن تکثیر و با خاک سترون داخل گلدان مخلوط نموده و نهالهای جوان فندق در داخل آن کاشته شد. قبل از کاشت جهت تسهیل مایه زنی، روی ریشه‌های فندق با سوزن سترون‌شده زخم‌های سطحی ایجاد گردید. نمونه‌های شاهد با آگار سترون حاوی ارزن در شرایط مشابه مایه‌زنی گردیدند. کلیه نمونه‌های تیمار شده همراه شاهد در اتاقک رشد با درجه حرارت 24 تا 26 درجه سانتی‌گراد و نور متناوب 12 ساعته قرار داده شدند و جهت تأمین رطوبت نسبی سعی گردید کف اتاقک رشد هر روز آب‌پاشی شود.
برای دست‌یابی به درجه‌ها یا میزان آلودگی درختان فندق به بیماری کلیدی لکه برگی Mamianiella coryli و با توجه به شدت آلودگی این قارچ در منطقه، در زیاز و آغوزبن کندسر اشکورات چهار باغ انتخاب و از هر باغ 20 درخت و از روی هر درخت 400 برگ بطور تصادفی در جهت‌های مختلف کنده و میزان آلودگی برگها با نمره دادن از 1 تا 5 (درجه‌های آلودگی 1، 2، 3، 4 و 5 به‌ترتیب %20-1 ، %40-21، %60-41، %80-61 و %95-81 آلودگی سطح برگ) تعیین گردید.
براساس نتایج حاصل از نمونه‌برداری‌هایی که از باغهای فندق استان صورت پذیرفت، در مجموع 16 ایزوله قارچ جداسازی و خالص شده و با توجه به منابع موجود مورد شناسایی قرار گرفتند که قارچ‌هایDiplodia theaborme، Alternaria alternata، Pestalotiopsis macrospora، Colletotrichum gleosporioides، Phyllactinia corylea و Mamianiella coryli از روی برگ و سرشاخه‌ها و قارچ‌های Phomopsis sp.، Fusarium semitectum، Fusarium anthophillumوVerticillium sp. از روی ریشه و طوقه جداسازی شده و بیماریزا تشخیص داده شدند. همچنین قارچ‌های Rhizopus sp.، Trichothecium sp.، Aspergillus sp.، Cladosporium cladosporides،  Penicillium sp.و  Aspergillus flavusاز انبارهای باغداران از روی میوه جداسازی و خالص گردید.
در بررسی میزان آلودگی درختان فندق مناطق زیاز و آغوزبُن کندسر اشکورات به قارچ Mamianiella coryli که عامل خزان نابهنگام و زودرس برگها و نهایتاً نقصان محصول فندق می گردد، مشخص شد که بیشترین خسارت این بیماری در باغهای فندق منطقه آغوزبُن کندسر با میانگین آلودگی 20 درصد در سطح برگها می باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Isolated fungi from hazelnut, their damage and economic importance in Guilan province

نویسندگان [English]

  • S. A. Mir Hosseini Moghaddam 1
  • M. Taherzadeh 2
چکیده [English]

Cultivated areas of hazelnut is more than 12000 hectares mainly concentrated in Eshkaverat (Rudsar) in Guilan province. In recent years, a survey was carried out on the occurrence and severity of fungi causing diseases on hazelnut in different growth stages in field plots and stored hazelnuts in different aeras of Guilan province, including Rudsar, Lahijan, Astara and Somehsara. Samples were taken from the hazelnut trees showing disease symptoms and cultured in PDA, CMA, MA and WA media for isolation of the causing agents. Pathogenicity of extracted fungi was confirmed by inoculation of single spore and hyphal tip cultures to hazelnut seedlings or branches and leaves of hazelnut trees in growth chamber. To find out the infection rate of leaf spot Mamianiella coryli disease as it is an important pathogen in the region, four gardens were selected in Zeyaz and Aghozbon Kandsar (Eshkaverat) and from each garden 20 trees and from each tree 400 leaves were collected randomly and infection rate was determined by using a grading system. In this investigation, 16 fungi isolates were collected and identified as follow: Alternaria alternata, Mamianiella coryli, Phyllactinia corylea, Pestalotiopsis macrospora, Diplodia theabrome and Colletotrichum gloeosporioides were identified as pathogens on leaves and stems and fungi including Phomopsis sp., Fusarium semitectum, Fusarium anthophilum and Verticillium sp. were isolated from crown and roots of hazelnut trees. The fungi, Rhizopus sp., Aspergillus flavus, Aspergillus sp., Penicillium sp., Trichothecium sp. and Cladosporium cladosporiodes were isolated from hazelnut fruits in storages. The preliminary studies of distribution and damage of Mamianiella coryli as causing agent of sudden leaf defoliation of hazelnut trees in Aghozbon Kandsar (Eshkaverat) indicated the damage rate of the disease as 20% of the leaf surface.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • hazelnut
  • isolated Fungi
  • Economic importance
  • Guilan

مراجع

اخوی زادگان، ج.، 1365. فندق (مسائل و مشکلات آن در رودبار الموت و روشهای پیشنهادی برای اصلاح و بهبود کشت). انتشارات مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر، کرج، 62 صفحه.
- ارشاد، ج.، 1374. قارچ‌های ایران. انتشارات سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، تهران، 874 صفحه.
- بی نام، 1385. آمار نامه جهاد کشاورزی استان گیلان. انتشارات جهاد کشاورزی استان گیلان. 5 صفحه.
- جعفرپور، ب.، 1371. بیماری شناسی درختان- راهنمای مزرعه و آزمایشگاه (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسی، مشهد، 335 صفحه.
- میرحسینی مقدم، س. و طاهرزاده، م.، 1377. قارچ‌های جدا شده از فندق، خسارت و اهمیت اقتصادی آنها. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران، کرج، صفحه 654.
-      James, C., 1971. A Manual Assessment Keys for Plant Disease. Canada Department of Agriculture Publication No. 1458. 1971. Key No.2.1.1, 74 pp.
-      Barnett, H.L. and Hunter, B., 1972. Illustrated Genera of Imperfect Fungi. Burgess Publishing Company Minnesota, 241 pp.
-   Sutton, B.C., 1980. The Coelomycetes (Fungi imperfect with pycnidia, Acervuli and Stromata). CMI. Kew, Surrey, England, 696 pp.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 آبان 1385
  • تاریخ بازنگری: 18 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 15 مرداد 1386

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار