رابطه بین تغییر اقلیم و آتش‎سوزی در جنگل‎های استان گلستان

اسکندری, سعیده

doi:10.22092/ijfrpr.2015.102383

رابطه بین تغییر اقلیم و آتش‎سوزی در جنگل‎های استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سعیده اسکندری

دانش‎‎آموخته دکترای منابع طبیعی، گرایش جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

10.22092/ijfrpr.2015.102383

چکیده

آتش‎سوزی یکی از مهمترین عوامل تخریب بوم‎سازگان‎های جنگلی محسوب می‎شود. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر عوامل اقلیمی بر آتش‎سوزی جنگل‎های گلستان انجام شد. بدین‌منظور آمار تعداد و وسعت آتش‎سوزی‎‎های به‎وقوع‎پیوسته در دو دهه اخیر (از سال 1369 تا 1389) در جنگل‎های استان گلستان از اداره کل منابع طبیعی گلستان و داده‎های اقلیمی دو دهه اخیر از اداره کل هواشناسی گلستان تهیه گردید. برای بدست آوردن متوسط داده‎های اقلیمی استان گلستان، از داده‎های اقلیمی متوسط درجه‎حرارت سالانه، متوسط بارندگی سالانه و متوسط رطوبت نسبی سالانه مربوط به چهار ایستگاه هواشناسی استان، میانگین‎گیری شد. سپس نمودار مربوط به داده‎های اقلیمی ترسیم و تجزیه و تحلیل داده‎ها در نرم‎افزارSPSS انجام شد. بررسی آماری داده‎های اقلیمی بر اساس ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین تعداد آتش‎سوزی‎های به‎وقوع‎پیوسته در استان گلستان و متوسط درجه‎حرارت سالانه در سطح اطمینان 95% و بین تعداد آتش‎سوزی‎ها و متوسط رطوبت نسبی سالانه در سطح اطمینان 99% رابطه معنی‎داری وجود دارد، اما بین تعداد آتش‎سوزی‎ها و میانگین بارندگی سالانه ارتباط معنی‎داری وجود ندارد. از طرف دیگر بین وسعت آتش‎سوزی‎های به‎وقوع‎پیوسته در استان گلستان و متوسط رطوبت نسبی سالانه در سطح اطمینان 95% رابطه معنی‎داری وجود دارد، اما بین وسعت آتش‎سوزی‎ها و متوسط درجه‎حرارت سالانه و همچنین متوسط بارندگی سالانه ارتباط معنی‎داری مشاهده نمی‎شود. نتایج کلی حکایت از آن دارد که بین آتش‎سوزی‎های استان گلستان و میانگین درجه‎حرارت سالانه رابطه مستقیم و بین این آتش‎سوزی‎ها و میانگین رطوبت نسبی سالانه رابطه معکوس وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on the relationship between climate change and fire in the forests of Golestan Province

نویسنده [English]

Saeideh Eskandari

Ph.D., Forest sciences, Forestry Department, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University

چکیده [English]

Fire is one of the most destructive factors in forests. This research was carried out to investigate the impact of climatic factors on fire in Golestan forests. Statistics of the area and the number of fires in Golestan forests in the two past decades (from 1990 to 2010) was provided by the Golestan Natural Resources Administration and the climatic data of the two past decades was provided by the Golestan Aerology Administration. Climatic data with the mean annual temperature mean annual precipitation and mean annual relative humidity in the four stations was obtained to get the mean climatic data of Golestan Province. Then the flowchart of the climatic data was drawn. After normal testing of data, Pearson’s correlation coefficient was used to explore the relationship between climatic data and fires. Data analysis was performed using SPSS. Statistical analysis s of climatic data based on Pearson’s correlation coefficient showed that there was a significant relationship between number of occurred fires in Golestan forests and mean annual temperature with a 95% confidence level and also between the number of occurred fires in Golestan forests and mean annual relative humidity with a 99% confidence level; but there was no significant relationship between the number of occurred fires in Golestan forests and mean annual precipitation. On the other hand, there was a significant relationship between the area of occurred fires in Golestan forests and mean annual relative humidity with a 95% confidence level, but there was no significant relationship between the area of occurred fires in Golestan forests and mean annual temperature and mean annual precipitation. The overall results showed that there was a direct relationship between fires of Golestan Province and the mean annual temperature, and there was an indirect relationship between fires in Golestan Province and mean annual relative humidity.

کلیدواژه‌ها [English]

fire
Climate change
fire number
fire area
Golestan forests

مراجع

- اسکندری، س.، جلیلوند، ح.، 1391. تغییر اقلیم و اثر آن بر روند دفعات و مساحت آتش‎سوزی عرصه‎های جنگلی شرق مازندران. مجموعه مقالات سومین همایش بین‎المللی تغییر اقلیم و گاهشناسی درختی در اکوسیستم‎های خزری، ساری، اردیبهشت 1391: 15.

- بی‎نام، 1390. آمار و اطلاعات آتش‎سوزی در استان گلستان. انتشارات یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان گلستان، گرگان.

- بی‎همتا، م.، زارع چاهوکی، م.، 1389. اصول آمار در علوم منابع طبیعی. انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 300 صفحه.

- خراسانی‎نژاد، ع.، 1374. بررسی عوامل مربوط به آتش‎سوزی در جنگل شصت کلاته و روش‎های کنترل آن. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، 118 صفحه.

- سجادیان، م.، سجادیان، ن.، 1388. ارزیابی و کنترل بهینه آتش‎سوزی در منابع طبیعی (جنگل‎ها) با استفاده از تلفیق آنالیز مکانی spread computation و AHP در محیط GIS. دومین کنفرانس بین المللی سلامت، ایمنی و محیط زیست، تهران: 8.

- شکری، م.، صفائیان، ن.، اترک چالی، ع.، 1381. بررسی پیامد آتش بر پوشش گیاهی تختی ییلاق پارک ملی گلستان. مجله منابع طبیعی ایران. 55: 273-281.

- محمدزاده، ر.، فلاحی، ع.، 1386. تمهیدات کاهش خطر آتش‎سوزی جنگل در مناطق شهری. مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیر مترقبه، تهران.

- هوشیارخواه، ب.، جمشیدی آلاشتی، ر.، 1386. رژیم‎های آتش‎سوزی در جنگل و استراتژی مقابله با آن. مجموعه مقالات دومین همایش مقابله با سوانح طبیعی، تهران: 9.

- یوسفی، ا.، جلیلوند، ح.، 1389. بررسی وضعیت آتش‎سوزی در مناطق جنگلی و مرتعی استان مازندران (حوزه اداره کل منابع طبیعی ساری) از سال 1373 تا 1386. دومین همایش بین‎المللی تغییر اقلیم و گاهشناسی درختی در اکوسیستم‎های خزری، ساری، اردیبهشت 1389: 15.

- Adab, H., Kanniah, K.D., Solaimani, K., 2013. Modeling forest fire risk in the northeast of Iran using remote sensing and GIS techniques. Natural Hazards, 65: 1723-1743.

- Anonymous, 2007. State of the world’s forests 2007. Food and Agriculture Organization of the United Nations Press, Rome.

- Eskandari, S., Oladi, J., Jalilvand, H., Sarajian, M.R., 2013. Role of Human Factors on Fire Occurrence in District Three of Neka Zalemroud Forests-Iran. World Applied Sciences Journal, 27 (9): 1146-1150.

- Eskandari, S., Oladi, J., Jalilvand, H., Saradjian, M. R. 2015. Prediction of future forest fires using the MCDM method. Polish Journal of Environmental Studies 24 (5), 2309-2314.

- Flannigan, M.D., Harrington, J.B., 1988. A study of the relation of meteorological variables to monthly provincial area burned by wildfire in Canada, 1953-80. Journal of Applied Meteorology, 27: 441-452.

- Flannigan, M.D., Stock, B.J., Wotton, B.M., 2000. Climate change and forest fires. The Science of the Total Environment, 262: 221-229.

- Glasa, J., Halada, L., 2008. Elliptical model for forest fire spread modeling and simulation. Mathematics and Computers in Simulation, 78: 76-88.

- Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)., 1996. Climate change 1995 impacts, adaptations and mitigation of climate change: scientific-technical analyses. Cambridge University Press, Cambridge.

- Johnson, E.A., 1992. Fire and vegetation dynamics: studies from the North American boreal forest. Cambridge University Press, Cambridge.

- Overpeck, J.T., Rind, D., Goldberg, R., 1990. Climate-induced changes in forest disturbance and vegetation. Nature, 343: 51-53.

- Stolle, F., Chomitz, K.M., Lambin, E.F., Tomich, T.P., 2003. Human ecological intervention and the role of forest fires in human ecology. Forest Ecology and Management, 179: 277-292.

- Swetnam, T.W., 1993. Fire history and climate change in giant sequoia groves. Science, 262: 885-889.

- Vadrevu, K.P., Eaturu, A., Badarinath, K.V.S., 2009. Fire risk evaluation using multicriteria analysis, a case study. Journal of Environment Monitoring Assessment, 166: 223-239.

- Zumbrunnen, T., Pezzattic, G.B., Menéndezd, P., Bugmann, H., Bürgia, M., Conederac, M., 2011. Weather and human impacts on forest fires: 100 years of fire history in two climatic regions of Switzerland. Forest Ecology and Management, 261: 2188-2199.